Wielkanoc z tygrysem, Darek Foks

Kiedy w dwa tysiące dwieście pierwszym odcinku popularnej telenoweli ginie jedna z głównych bohaterek, widz nie zamiera ani ze strachu, ani śmiertelnego napięcia. Znajomość konwencji pozwala mu sądzić, że najdalej kilkadziesiąt odcinków później zaginiona odnajdzie się – może w ciąży, może po operacji plastycznej, a może po prostu... martwa. To ostatnie wyjście staje się szczególnie prawdopodobne wtedy, gdy cały serial podszyty jest coraz bardziej zagęszczającą się kryminalną intrygą.

A ta rozgrywa się nie byle gdzie, bo w miasteczku Bergmanowo, gdzie zakupy robione są w sklepie Osiem i pół, goście sypiają w hotelu Fellini, a najwięcej znajomych spotkać można na ulicy Antonioniego. Bohaterowie, każdy o nazwisku jakby-trochę-znanym (Robert Przecena, Piotr Radziwiłko, Ulrike Jelonek) prowadzą nieśpieszne, bogate w emocjonalne szczegóły i didaskalia rozmowy, a między nimi radośnie biega pies o wdzięcznym imieniu Parówa. Zaginięcie Moniki Rapackiej, głównej kandydatki do roli tytułowej przenoszonej znów na duży ekran Lalki, to problem nie tylko towarzyski i detektywistyczny, ale też formalny. Wraz z rozwojem akcji czytelnik jest bowiem świadkiem mąk twórczych telewizyjnego scenarzysty, który – niczym filmowy Burton Fink - za wszelką cenę usiłuje wywiązać się z podjętych zobowiązań.

Nie jest trudno odnieść wrażenie, że Wielkanoc z tygrysem Darka Foksa to swoista summa literackich fascynacji i zainteresowań autora. Jest przecież Foks zawodowym scenarzystą, absolwentem łódzkiej filmówki; w opublikowanej wspólnie ze Zbigniewem Liberą książce Co robi łączniczka (2005) pozornie przypadkowe fragmenty prozy zszywał niczym dobra krawcowa kolorowy patchwork, zaś w poetyckiej antologii Długie pożegnanie. A tribute to Raymond Chandler (1997) zdradzał czytelnikom swoje uwielbienie dla pisarza i literatury kryminalnej. Chandler patronuje również ostatniej powieści pisarza, choć wykorzystany cytat z całą pewnością traktować trzeba ironicznie.

Pełna wielopiętrowych cytatów Wielkanoc z tygrysem to udany pastisz pop-kulturowych tropów i motywów. Dwa plany fabularne powieści zazębiają się, by w końcu spleść się sprawnie i zaskakująco. Jednocześnie kunsztowna zabawa formą jest też perwersyjną grą autora z czytelnikiem, testowaniem jego przyzwyczajeń i oczekiwań. Darek Foks to kolejny – po Edwardzie Pasewiczu, Macieju Malickim i Marcinie Świetlickim – autor spoza nurtu klasycznego kryminału, który postanowił zmierzyć się z tym gatunkiem. Czy udanie? Odbiór Wielkanocy z tygrysem z pewnością zależy od umiejętności zabawy formą, cytatem czy nawiązaniem. Jednak, choć koniec epoki postmodernizmu obwołano już blisko dwie dekady temu, warto raz jeszcze zagrać w intelektualną grę „Kto zabił?”, tym razem z Moniką Belucci i serialem Klan w tle.

Wielkanoc z Tygrysem, Darek Foks

Wydawnictwo Czarne,

Seria ze strachem, maj 2008
ISBN: 978-83-7536-030-1
Liczba stron: 320
Wymiary: 125 x 195 mm

Udostępnij