Sherlock Holmes. Biografia nieautoryzowana, Nick Rennison

Autor: Marta Łysek
Data publikacji: 19 marca 2010

Sherlock Holmes. Biografia nieautoryzowana

Autor: Nick Rennison

 

Jako zapalony holmesolog, od czasów młodości zafascynowany postacią słynnego detektywa, „żyjącego” w Anglii w latach 1854 – 1929, Rennison w "Biografii nieautoryzowanej" podejmuje pytania, interesujące wszystkich innych holmesologów i zwykłych miłośników detektywa wszechczasów - jak choćby pytanie o Irenę Adler, z którą podobno Holmes miał romans.

Autor przedstawia postać słynnego detektywa zgodnie z najlepszym biograficznym kanonem. Książka jest opatrzona przypisami, bibliografią i indeksem nazwisk. Autor bada korzenie detektywa, jego więzy rodzinne, jego młodość, analizuje jego charakter, obala krążące o nim mity.  Powołuje się na słowa Watsona, którego opowiadania o przeprowadzonych dochodzeniach ukazały się drukiem, nota bene dzięki agentowi literackiemu Arthurowi Conan Doyle’owi.  Wspomina również o pamiętnikach pewnego policjanta, który miał okazję obserwować Holmesa przy pracy, udostępnionych przez jego wnuczkę, oraz o zbiorze dokumentów – owocach badań przeprowadzonych przez dalekiego krewnego detektywa, Charlesa Holmesa. Porównuje fakty z historii Watsona z wydarzeniami, które wówczas miały miejsce, i stara się rozszyfrować pseudonimy, które Watson nadawał bohaterom, by móc w ogóle ujawnić szczegóły przeprowadzanych śledztw. Jak pisze we wstępie, dwa lata zajęło mu dokumentowanie dziejów Sherlocka Holmesa i napotkał po drodze wiele trudności przy próbach rozgraniczenia w jego życiu faktów i legend.  

Biografia słynnego detektywa staje się pretekstem do podróży w głąb historii. Rennison zabiera nas na wycieczkę do Londynu czasów wiktoriańskich. Opisuje miejsca i ludzi tak, że bez trudu możemy sobie ich wyobrazić, spacerujących po mniej lub bardziej mrocznych zakamarkach Londynu. Jego imponująca znajomość wszystkich spisanych przygód Holmesa dorównuje znajomości historycznego tła jego dochodzeń. Autor wplata w biografię brytyjski pitawal końca dziewiętnastego wieku: irlandzkich nacjonalistów wraz z ich bombami, robotników i ich Krwawą Niedzielę,  doktora-mordercę Crippena, Harry’ego Bensona i Williama Kurra, którzy skorumpowali kilku londyńskich policjantów z Wydziału Śledczego, Adama Wortha, amerykańsko-niemieckiego kryminalistę, nazwanego przez detektywa Andersona ze Scotland-Yardu „Napoleonem zbrodni”, dziennikarza Ernesta Parke’a, którego teraz nazwalibyśmy śledczym, i jego „przygody” z Kubą Rozpruwaczem i skandalem homoseksualnym z Cleveland Street,  początki MI6 wraz z pyszną anegdotą o tym, jak jej pracownik czekał na gości w biurze, którego adres był tajny i nikt nie mógł tam trafić.

Fikcję ze stron powieści Arthura Conan Doyle’a Rennison miesza z rzeczywistymi dochodzeniami Scotland Yardu. Czytelnik świetnie się bawi, obserwując rzekome pomyłki, które wytyka autor pierwszemu „biografowi” Holmesa - Watsonowi. Opowiadając „prawdziwe” historie dochodzeń, opisywanych przez Watsona, które po latach mogą już ujrzeć światło dzienne, Rennison tłumaczy, że wcześniej z delikatności lub chęci dochowania zawodowej tajemnicy owe szczegóły nie mogły zostać podane wprost. Napisana z przymrużeniem oka książka zmusza co bardziej wnikliwych czytelników do zabawy w detektywa, by na wzór bohatera „Biografii nieautoryzowanej” dowiedzieć się, co jest prawdą, a co tylko mającą zmylić „przeciwnika” wskazówką.

Rennison potrafi opowiadać. Biografia jest napisana fantastycznym językiem, ze specyficznym, ironicznym poczuciem humoru, z dbałością o szczegóły, z lekkimi i barwnymi, ale zwięzłymi opisami dochodzeń prowadzonych przez detektywa wszechczasów. Jak na naukowca-holmesologa przystało – wszystko to z zachowaniem stosownego, badawczego dystansu do Holmesa. Stylem przypomina nieżyjącego od pięciu lat Humphreya Carpentera, autora biografii m.in. J.R.R. Tolkiena,  C.S. Lewisa, a potem całej ich grupy „Inklingów”, Ezry Pounda czy W. H. Audena.  Wielkie brawa należą się tłumaczce Annie Bartkowicz. Nie dość, że dokonała świetnego przekładu, który pozwala zapomnieć o tym, że książka nie była pisana po polsku, to jeszcze uzupełniała cytaty z powieści Conan Doyle’a o te zdania, które umknęły tłumaczom twórczości Conan Doyla.

Trzeba też wspomnieć o estetycznej stronie przedsięwzięcia, jakim było przedstawienie publiczności szczegółowego studium życia i dokonań detektywa, który nigdy nie istniał, a do którego listy wciąż przychodzą na Baker Street 221B. Książka jest wydana bardzo starannie. Dbałość o szczegóły, która cechuje treść, przekłada się również na formę. Podwaja to przyjemność z lektury.

Marta Stasiak

 

Sherlock Holmes. Biografia nieautoryzowana. Nick Rennison.

Tytuł oryginału: Sherlock Holmes. The Unauthorized Biography

Przekład: Anna Bartkowicz

Wydawnictwo: W.A.B.

Warszawa 2010

Stron: 338


 

 

Udostępnij

Sprawdź, gdzie kupić "Sherlock Holmes. Biografia nieautoryzowana" Nick Rennison