Jo Nesbø jest w Polsce znany głównie dzięki cyklowi powieści z komisarzem Harrym Hole. Wybawiciel to szósta z nich – i pierwsza, która z taką powagą zadaje pytanie o granice dobra i zła.

Powieść rozpoczyna się od prostej sprawy samobójstwa narkomana, która nie daje Harry’emu spokoju. Właściwie dopiero po jej rozwiązaniu (następującym wcale nie na pierwszych stronach książki) Nesbø przechodzi do „właściwego” morderstwa: jeden z żołnierzy Armii Zbawienia zostaje zastrzelonypodczas koncertu charytatywnego. My, czytelnicy, od początku wiemy, kto stoi za jego śmiercią. Nie wie tego Harry Hole, ale śledztwo szybko naprowadza go na właściwy trop. Wkrótce giną kolejne osoby, a intryga komplikuje się bardziej, niż moglibyśmy się tego spodziewać – do końca nie jest pewne, kto tak naprawdę jest winny i czemu.

Równolegle z prowadzonym śledztwem główny bohater zmaga się z problemami dotykającymi go osobiście. Nie chodzi o to, że znów pije i romansuje – to są przecież elementy obecne w każdej powieści o Harrym Hole. Ważniejsze jest tutaj, że opuszczają go dwie bliskie mu osoby. Ukochana Rakel po przeżyciach opisanych w poprzednich częściach ma dość życia w ciągłym strachu, a szef Bjarne Møller – jeden z niewielu ludzi, którzy akceptowali specyficzny tryb pracy Harry’ego – przechodzi na emeryturę. Na jego miejsce przychodzi nowy szef, Gunnar Hagen; wydaje się, że porządek i dyscyplina są dla niego wszystkim. Konflikt między nim a Harrym, dla którego punktualność to tylko słowo, w Wydziale Zabójstw komisariatu policji w Oslo jest nieunikniony, a jego rozwiązanie – zaskakujące.

Tworząc obraz Armii Zbawienia, będącej jedną z największych organizacji charytatywnych na świecie, norweski pisarz nie neguje jej wartości – to dzięki niej wielu narkomanów i bezdomnych jest w stanie przeżyć zimę, która w Oslo nikogo nie oszczędza. Zwraca natomiast uwagę zjawisko powszechne we wszystkich instytucjach religijnych, świadczących dobro i posiadających rygorystyczne zasady moralne: ludzie, którzy są ich członkami, niekoniecznie dorośli do głoszonych przez siebie ideałów, a ograniczenia dla niektórych są nie do przyjęcia.

Talent Nesbø polega między innymi na tworzeniu interesujących postaci niemal kilkoma słowami. Nie inaczej jest i tutaj: obok Harry’ego w Wybawicielu pojawia się równie ciekawy bohater – człowiek, którego ściga. Od początku przecież wiemy, kto stoi za śmiercią żołnierza Armii Zbawienia. Owszem, nie wiemy, jak się naprawdę nazywa, ale wiemy, skąd jest, jaka była jego przeszłość i co sprawiło, że zajmuje się tym, czym się zajmuje. Wraz z rozwojem akcji dowiadujemy się coraz więcej – i wbrew logice zaczynamy darzyć mordercę pewną sympatią. Bo w tej powieści, trochę jak w prawdziwym życiu, niekoniecznie ten jest zły, kto na takiego wygląda. Czasami zło kryje się pod maską dobroduszności. Wszak „bohatera od przestępcy dzielą jedynie zbiegi okoliczności i niuanse”.Hole staje przed koniecznością wyboru: słuchać prawa czy własnej moralności?

Po raz kolejny zachwyca także technika pisarska Nesbø. Autor podzielił powieść na pięć części o znaczących tytułach: Adwent, Wybawiciel, Ukrzyżowanie i Łaska. Każda z nich składa się z opisanych datami rozdziałów, a te z kolei zbudowane są z części, które łączy nie tylko czas akcji, ale również wydarzenia. Przykład? W tym samym momencie, kiedy zabójca wysiada z metra w Paryżu, z metra w Oslo wysiada Hole. Takie przykłady można by mnożyć – dynamizują akcję i sprawiają, że od Wybawiciela trudno się oderwać. I, szczerze mówiąc, nawet nie warto próbować: to zbyt dobra książka, by odkładać ją na później.