Skok w dobrą książkę, Jasper Fforde
Skok w dobrą książkę
Napisał nam wydawca na okładce, że nowe przygody pani detektyw literackiej Thursday Next to skrzyżowanie Alicji w krainie czarów, Monthy Pyhtona i Jamesa Bonda. Pamiętacie Państwo, co wyszło z krzyżówek po angielsku w filmie Lindsaya Andersona „Szpital Britannia”? Nie? To podpowiem: monstra!
Thursday Next pracuje w OpSpecach. Takiej służbie specjalnej, która ma różne wydziały. Na przykład OS 32 to Krajowa Agencja Ochrony Upraw Ogródkowych, a OS 31 – Służba Kształcenia Dobrego Smaku. Są też inne jak OS 17, Sekcja Usuwania Wampirów i Wilkołaków, której agenci latają z osikowymi kołkami, poszukując bestii (co odbija się niekorzystnie na ich życiu osobistym i intymnym) albo OS 1, który zajmuje się OpSpecami. Szczególnie tymi krnąbrnymi i nieprzewidywalnymi. Jak Thursday Next właśnie, agentka specjalna z OS 27, oddziału detektywów literackich.
W poprzedniej części przygód, Thursday za pomocą skonstruowanego przez wuja Portalu Prozy dostaje się do Jane Eyre i zmienia zakończenie, czym wprawdzie doprowadza do rozłamu w Federacji Sióstr Brontë, ale dzięki czemu pokonuje wroga ludzkości niejakiego Hadesa. Zamyka też w Kruku Edgara Allana Poego pewnego funkcjonariusza korporacji Goliath, Jacka Shitta.
W „Skoku w dobrą książkę” agentka Next ma znacznie bardziej złożone zadanie. Tatuś Next, dawny OpSpec z OS 12 czyli ChronoStraży, uciekający teraz przed dawnymi towarzyszami, włóczy się po wszystkich wiekach i każdych czasach i naprawia, co może. Za pomocą dobrze zaplanowanego zbiegu okoliczności sprowadza do siebie córkę i pokazując jej jakąś maź, informuje: zajrzałem do twojego roku, kochanie, w grudniu z całego świata pozostanie tylko to świństwo.
Jakby tego było mało, Thursday jest w ciąży, zostaje zawieszona za udział w zastrzeleniu neandertalczyka (należy nadmienić: zastrzeleniu, którego nie było), gubi się w czasie, jej ukochany znika z jej życia i z życia w ogóle, bo jego ojciec nie uratował go za młodu, ona sama budzi się w ramionach obcego faceta, z którym jest od zawsze i musi się o wszystkim dowiadywać od swojego policyjnego partnera, a adwokat, który ma ją bronić w procesie o zmiany w epilogu Jane Eyre mówi jej w głowie, a czytelnik poznaje ten dialog w przypisach, a rozprawa została zaplanowana w Procesie Kafki…
Uff. Zabrakło mi tchu, a to dopiero jedna trzecia powieści.
Ale nie zdradzajmy wszystkiego. Fforde na pewno ma wielu zachwyconych czytelników. Wielu ludzi porusza się w jego świecie bez trudu. Szczególnie, że to świat miejscami – mimo wszechobecnej groteski – szalenie dowcipny i imponująco konsekwentny. Przyznam szczerze, że nie do końca mnie to nie bierze, ale ja nigdy nie przepadałem za komiksem, a właśnie tak jak w rysowance poukładane są rzeczy w powieści Fforde’ego.
Bohaterka powieści, Thursday Next, pracuje jako literacki detektyw. Zajmuje się ściganiem fałszerzy dzieł literatury, zadaniem szczególnie ważnym w świecie Fforde'a, ponieważ alternatywna Anglia roku 1985 różni się znacznie od tej, którą znamy. Funkcję postaci popkultury pełnią znani artyści i postaci z ich dzieł. Możliwe są podróże w czasie, nie wynaleziono komputerów, ale opanowano inżynierię genetyczną (domowe zwierzątko Thursday to ptak dodo, wersja 1.2). Wojna krymska nie zakończyła się, trwa już sto kilkadziesiąt lat. Ukrytą władzę sprawuje wszechobecna korporacja Goliath (należą do niej firmy zbrojeniowe, a także prasa, radio, telewizja i banki), dzięki której kraj został odbudowany po niemieckiej okupacji. Walia jest niepodległą socjalistyczną republiką. Wygadana i bezkompromisowa Thursday staje przed najtrudniejszym zadaniem w swoim życiu: ma pochwycić Acherona Hadesa, złoczyńcę, który porywa postaci z kart arcydzieł literatury światowej...
Fforde urodził się w Londynie. Jego dziadek, Józef Rettinger był Polakiem, co więcej - urodzonym w Krakowie patriotą o barwnym życiorysie. Wychowywał się na dworze Zamoyskich, pracował w przedwojennej dyplomacji, podczas wojny walczył w szeregach "cichociemnych". Na ulicy Wiślnej w Krakowie naprzeciwko Galerii Centrum można odnalzeźć upamiętniającą go tablicę. Jak widać, związki Fforde'a z Polską są dość silne, ma tutaj rodzinę, choć języka nie zna. Także w powieści sporadycznie widać ślady jego pochodzenia, w pewnym momencie zwariowany wuj bohaterki, Mycroft Next, przedstawia jej "tłumaczącą kalkę" - jeden z obługiwanych języków to właśnie polski.
Fforde mieszka gdzieś w Walii, na prowincji. Nie pracuje już w filmie, poświęcił się pisaniu. W wolnych chwilach lata swoim dwupłatowym Tiger Mothem z 1937 roku. Jest także właścicielem samochodu, który jest pierwowzorem pojazdu Thursday Next - speedstera porsche pomalowanego w różnobarwne plamy.
Jasper Fforde, od najmłodszych lat zafascynowany kinem, przez dziewiętnaście lat pracował w przemyśle filmowym jako pomocnik operatora. Współuczestniczył w powstaniu takich filmów jak: James Bond: Goldeneye, Maska Zorro. Przez długi czas pisał wyłącznie dla rozrywki, ale podobno zawsze marzył, żeby zostać "pełnowymiarowym" pisarzem. Porwanie Jane E. to jego pierwsza opublikowana powieść, chociaż jej wydanie poprzedziło dziesięć lat prób i pracy nad tekstem. Powieść kupiło w lipcu 2001 wydawnictwo Hodder & Stoughton. Akcja Porwania Jane E. toczy się w 1985 roku, w świecie podobnym do naszego - acz nie do końca. Istnieje kilka znaczących i dziwnych różnic: Walia jest socjalistyczną republiką, wojna krymska trwa już 136 lat, a najpopularniejsze zwierzątko domowe to sklonowane dodo. Główną bohaterką książki jest niezłomna, choć nieco zgorzkniała i sarkastyczna literacka detektyw Thursday Next. Do jej obowiązków należy wykrywanie sfałszowanych kopii dzieł klasyków (w tym Szekspira), a także - jak się okaże - ratowanie porwanych postaci literackich.
Thursday Next pracuje w OpSpecach. Takiej służbie specjalnej, która ma różne wydziały. Na przykład OS 32 to Krajowa Agencja Ochrony Upraw Ogródkowych, a OS 31 – Służba Kształcenia Dobrego Smaku. Są też inne jak OS 17, Sekcja Usuwania Wampirów i Wilkołaków, której agenci latają z osikowymi kołkami, poszukując bestii (co odbija się niekorzystnie na ich życiu osobistym i intymnym) albo OS 1, który zajmuje się OpSpecami. Szczególnie tymi krnąbrnymi i nieprzewidywalnymi. Jak Thursday Next właśnie, agentka specjalna z OS 27, oddziału detektywów literackich.
W poprzedniej części przygód, Thursday za pomocą skonstruowanego przez wuja Portalu Prozy dostaje się do Jane Eyre i zmienia zakończenie, czym wprawdzie doprowadza do rozłamu w Federacji Sióstr Brontë, ale dzięki czemu pokonuje wroga ludzkości niejakiego Hadesa. Zamyka też w Kruku Edgara Allana Poego pewnego funkcjonariusza korporacji Goliath, Jacka Shitta.
W „Skoku w dobrą książkę” agentka Next ma znacznie bardziej złożone zadanie. Tatuś Next, dawny OpSpec z OS 12 czyli ChronoStraży, uciekający teraz przed dawnymi towarzyszami, włóczy się po wszystkich wiekach i każdych czasach i naprawia, co może. Za pomocą dobrze zaplanowanego zbiegu okoliczności sprowadza do siebie córkę i pokazując jej jakąś maź, informuje: zajrzałem do twojego roku, kochanie, w grudniu z całego świata pozostanie tylko to świństwo.
Jakby tego było mało, Thursday jest w ciąży, zostaje zawieszona za udział w zastrzeleniu neandertalczyka (należy nadmienić: zastrzeleniu, którego nie było), gubi się w czasie, jej ukochany znika z jej życia i z życia w ogóle, bo jego ojciec nie uratował go za młodu, ona sama budzi się w ramionach obcego faceta, z którym jest od zawsze i musi się o wszystkim dowiadywać od swojego policyjnego partnera, a adwokat, który ma ją bronić w procesie o zmiany w epilogu Jane Eyre mówi jej w głowie, a czytelnik poznaje ten dialog w przypisach, a rozprawa została zaplanowana w Procesie Kafki…
Uff. Zabrakło mi tchu, a to dopiero jedna trzecia powieści.
Ale nie zdradzajmy wszystkiego. Fforde na pewno ma wielu zachwyconych czytelników. Wielu ludzi porusza się w jego świecie bez trudu. Szczególnie, że to świat miejscami – mimo wszechobecnej groteski – szalenie dowcipny i imponująco konsekwentny. Przyznam szczerze, że nie do końca mnie to nie bierze, ale ja nigdy nie przepadałem za komiksem, a właśnie tak jak w rysowance poukładane są rzeczy w powieści Fforde’ego.
Skok w dobrą książkę
Jasper Fforde
Przekład Marzena Chrobak
Znak, Kraków 2005
Przekład Marzena Chrobak
Znak, Kraków 2005
Porwanie Jane E.
/pierwszy tom przygód agentki Next/Bohaterka powieści, Thursday Next, pracuje jako literacki detektyw. Zajmuje się ściganiem fałszerzy dzieł literatury, zadaniem szczególnie ważnym w świecie Fforde'a, ponieważ alternatywna Anglia roku 1985 różni się znacznie od tej, którą znamy. Funkcję postaci popkultury pełnią znani artyści i postaci z ich dzieł. Możliwe są podróże w czasie, nie wynaleziono komputerów, ale opanowano inżynierię genetyczną (domowe zwierzątko Thursday to ptak dodo, wersja 1.2). Wojna krymska nie zakończyła się, trwa już sto kilkadziesiąt lat. Ukrytą władzę sprawuje wszechobecna korporacja Goliath (należą do niej firmy zbrojeniowe, a także prasa, radio, telewizja i banki), dzięki której kraj został odbudowany po niemieckiej okupacji. Walia jest niepodległą socjalistyczną republiką. Wygadana i bezkompromisowa Thursday staje przed najtrudniejszym zadaniem w swoim życiu: ma pochwycić Acherona Hadesa, złoczyńcę, który porywa postaci z kart arcydzieł literatury światowej...
Fforde urodził się w Londynie. Jego dziadek, Józef Rettinger był Polakiem, co więcej - urodzonym w Krakowie patriotą o barwnym życiorysie. Wychowywał się na dworze Zamoyskich, pracował w przedwojennej dyplomacji, podczas wojny walczył w szeregach "cichociemnych". Na ulicy Wiślnej w Krakowie naprzeciwko Galerii Centrum można odnalzeźć upamiętniającą go tablicę. Jak widać, związki Fforde'a z Polską są dość silne, ma tutaj rodzinę, choć języka nie zna. Także w powieści sporadycznie widać ślady jego pochodzenia, w pewnym momencie zwariowany wuj bohaterki, Mycroft Next, przedstawia jej "tłumaczącą kalkę" - jeden z obługiwanych języków to właśnie polski.
Fforde mieszka gdzieś w Walii, na prowincji. Nie pracuje już w filmie, poświęcił się pisaniu. W wolnych chwilach lata swoim dwupłatowym Tiger Mothem z 1937 roku. Jest także właścicielem samochodu, który jest pierwowzorem pojazdu Thursday Next - speedstera porsche pomalowanego w różnobarwne plamy.
Jasper Fforde, od najmłodszych lat zafascynowany kinem, przez dziewiętnaście lat pracował w przemyśle filmowym jako pomocnik operatora. Współuczestniczył w powstaniu takich filmów jak: James Bond: Goldeneye, Maska Zorro. Przez długi czas pisał wyłącznie dla rozrywki, ale podobno zawsze marzył, żeby zostać "pełnowymiarowym" pisarzem. Porwanie Jane E. to jego pierwsza opublikowana powieść, chociaż jej wydanie poprzedziło dziesięć lat prób i pracy nad tekstem. Powieść kupiło w lipcu 2001 wydawnictwo Hodder & Stoughton. Akcja Porwania Jane E. toczy się w 1985 roku, w świecie podobnym do naszego - acz nie do końca. Istnieje kilka znaczących i dziwnych różnic: Walia jest socjalistyczną republiką, wojna krymska trwa już 136 lat, a najpopularniejsze zwierzątko domowe to sklonowane dodo. Główną bohaterką książki jest niezłomna, choć nieco zgorzkniała i sarkastyczna literacka detektyw Thursday Next. Do jej obowiązków należy wykrywanie sfałszowanych kopii dzieł klasyków (w tym Szekspira), a także - jak się okaże - ratowanie porwanych postaci literackich.