Strzeż się takich przyjaciół

Tytułowi przyjaciele z daleka to naturalnie żadni przyjaciele, tylko podejrzane typki przybyłe z Rosji, by grozić Viktorowi Kärppie, który właśnie rozpoczął prawie uczciwe życie fińskiego obywatela, prawie odcinając się od przestępczego światka i przeszłości w radzieckiej armii. Rosjanie chcą, aby oddał im wszystkie swoje legalne i nielegalne interesy – i aby go przekonać, że są poważnymi biznesmenami, podpalają jego dom. Typki są na tyle przekonujące, że zmuszają Viktora do zostawienia dziewczyny pod opieką brata i wyruszenia w podróż przez Finlandię do Rosji, by dowiedzieć się, kto stoi za tym wszystkim. Bohater uruchamia w tym celu sieć swoich dawnych radzieckich kontaktów. W podróży towarzyszy mu policjant, Korhonen, osobnik odrobinę niezrównoważony, dziwaczny, ktoś w rodzaju przyjaciela, ale bardziej giermek, osobisty błazen, wariacja na temat Hastingsa czy doktora Watsona.

Viktor Kärppa, czy raczej Witusza Gronostajow, zdecydowanie różni się od standardowego bohatera skandynawskich kryminałów, czyli zgorzkniałego, żyjącego przeszłością, niedbającego o zdrowie smutasa, wikłającego się non stop w nieudane związki. Viktor jest typem raczej wesołym, żwawym i zadziornym, a do tego w stałym związku. Samotność mu nie doskwiera, bo jest otoczony sporą grupą przyjaciół, nawet jeśli są to przyjaciele o niezbyt czystych rękach lub tacy, których lojalność się kupuje i na których trzeba uważać, aby cichaczem nie wbili noża w plecy. Poza tym Viktor wciąż nie stał się całkowicie Finem, a nie jest już stuprocentowym Rosjaninem – jest gdzieś pomiędzy. I nawet jeśli swego czasu wykuł na pamięć litanię nazwisk fińskich celebrytów i nauczył się słów ogranych szlagierów, to i tak co rusz odzywa się w nim melancholijna rosyjska dusza.

Na uwagę zasługuje też język powieści, z jednej strony prosty, dowcipny i żywy, momentami pobrzmiewający chandlerowskim echem, a z drugiej strony grający niekiedy nostalgicznymi nutami, jakby wyjętymi z rosyjskich mistrzów, jak to ma miejsce w przypadku snów bohatera o matce.

To trochę inny przykład sensacyjnej literatury skandynawskiej i stanowi on przyjemną odmianę dla czytelnika przyzwyczajonego do glównego nurtu, na który składają się napiętnowani przez los bohaterowie, mroczne tajemnice z przeszłości, społeczna niesprawiedliwość i tabuny skrzywdzonych niewiniątek.

Udostępnij