Opowieść o amerykańskim bohaterze

„Poza zasięgiem” to debiutancka powieść Hanka Steinberga. Nie znaczy to jednak, że autor nic wcześniej nie pisał – jest autorem scenariuszy do kilku seriali, między innymi „Bez śladu” i „61*”. Nie ukrywam, że to właśnie skłoniło mnie do lektury książki: „Bez śladu” uważam za jeden z lepszych seriali kryminalnych powstałych w ostatnich latach. Głównie ze względu na emocje, jakie wywołuje w odbiorcy. Każdy odcinek to bowiem nie tylko mniej lub bardziej interesująca historia kryminalna, to także opowieść o miłości, zazdrości, nienawiści…

„Poza zasięgiem” też jest historią o uczuciach, jednak zdecydowanie bliżej jej do powieści sensacyjnej niż kryminału. Bohaterami książki są amerykański dziennikarz Charlie Davis i jego żona Julie, walczący o demokrację w Uzbekistanie. On jako zaangażowany dziennikarz, ona – pracując w organizacjach charytatywnych. Kiedy jednak podczas antyrządowej demonstracji w Andiżanie oboje niemal giną, postanawiają przestać ryzykować i przenoszą się do Stanów Zjednoczonych, gdzie wiodą spokojne życie rodziców dwójki dzieci. Tak mija sześć lat. Pewnego dnia, wracając z wycieczki do Disneylandu, Julie porzuca samochód z dwójką dzieci i znika bez śladu. Charlie – podejrzewany przez lokalną policję o to, że pozbył się żony – rozpoczyna śledztwo na własną rękę, które prowadzi go na powrót do Uzbekistanu, w sam środek afery politycznej.

Powieść Steinberga już od pierwszych stron budzi wiele skojarzeń z mniej lub bardziej znanym amerykańskim kinem sensacyjnym: „Ścigany”, „Uprowadzona”, „Missing: Zaginiony”, filmy z Chuckiem Norrisem… Główny bohater ma w sobie wiele z typowego amerykańskiego bohatera. To z pozoru przeciętny człowiek, którego niezwykłość ujawnia się w obliczu trudnej sytuacji. Charlie po zniknięciu żony robi wszystko, żeby ją odnaleźć – i to „wszystko” jest kreślone z przesadnym rozmachem (uwaga, spoiler: w pewnym momencie Charlie staje sam przeciwko grupie wyćwiczonych najemników i oczywiście wszystkich ich zabija). W innych postaciach też można odnaleźć znane z wielu filmów i książek rysy: żona ma swoje tajemnice i jako bohaterka zwyczajnie irytuje, właściwie nie wiadomo po co narażając życie, przestępca – jakżeby inaczej – usiłuje zmienić świat na swoją modłę, po drodze zabijając wielu ludzi, bandziory natomiast pojawiają się tylko po to, by główny bohater mógł ich zlikwidować. Trzeba jednak pamiętać, że to powieść sensacyjna, a w takich często jest schematycznie i mało wiarygodnie, Steinberg wpisuje się więc w gatunkowe ramy. W tym przypadku ważny jest nie sam fakt wykorzystania schematu, a sposób, w jaki jest on wykorzystany: autor robi to umiejętnie, z wyczuciem granicy, za którą twórcze wykorzystanie przechodzi w odtwórcze kopiowanie. Warto więc nie doszukiwać się w fabule niedociągnięć, a po prostu dać się jej ponieść.

A jest czemu: akcja mknie błyskawicznie, przenosząc czytelnika z miejsca na miejsce, aż do dalekiego Uzbekistanu. Nie sposób nudzić się przy lekturze, która błyskawicznie wciąga. Duża w tym zasługa przyjemnego stylu powieści – Steinberg umiejętnie wyważył proporcje między częścią opisową i dialogową, między akcją i opisem emocji bohaterów; poprowadził też narrację z wielu perspektyw, dzięki czemu czytelnik może poznać pełny obraz sytuacji. Trzeba także dodać, że „Poza zasięgiem” ma pewne znamiona thrillera politycznego, okazuje się bowiem, że zniknięcie Julie ma związek z polityką w Uzbekistanie. Tych jednak, którzy polityki w książkach nie znoszą, spieszę uspokoić: choć walka jednego człowieka jest tu wpleciona w walkę o władzę – nie na niej koncentruje się akcja, większe znaczenie ma historia całkowicie prywatna.

Steinberg, być może dzięki swemu dotychczasowemu doświadczeniu jako scenarzysta, dobrze trafił w gusta czytelników. Choć nie stworzył nic szczególnie oryginalnego, wykorzystał schemat na tyle umiejętnie, by nie znużyć, a zainteresować. Dzięki temu dostajemy rzecz, która zapewni świetną rozrywkę na kilka godzin – a czasami przecież szukamy właśnie tego.

Ewa Dąbrowska

 

Poza zasięgiem
Hank Steinberg
Przekład: Jerzy Malinowski
Wydawnictwo Akurat
Warszawa 2013

Udostępnij