W Stanach Zjednoczonych, w miejscowości Knoxville, znajduje się niezwykła farma. Jej nazwa kojarzyć się może z horrorem bądź z szalonym seryjnym mordercą, który upodobał sobie szczególny rodzaj dewiacji. Bo cóż innego może się kryć za przeszywającym określeniem „trupia farma”? Okazuje się, że coś zupełnie innego, coś, co swoim istnieniem wpływa na zwiększenie wykrywalności przyczyn śmiertelnych wypadków bądź zabójstw. „Trupia farma” to bowiem projekt badawczy doktora Billa Bassa, który zajmuje się badaniem procesów zachodzących z ludzkim ciałem po śmierci. Jak wygląda „trupia farma”? To teren zajmujący niewielki obszar ziemi, za to z dużą liczbą stałych „mieszkańców”. Znajdują się tam ciała ludzkie w różnym stopniu rozkładu, poddawane różnym wpływom zewnętrznym, które pozwalają badającym je naukowcom i studentom określić etapy i rodzaje procesów zachodzących po śmierci przy działaniu różnych czynników. Wyniki badań niejednokrotnie okazały się przydatne przy rozwiązywaniu kryminalnych zagadek oraz przyczyniły się do rozwoju wiedzy z antropologii sądowej.

Kiedy ciało ofiary przestępstwa znajduje się w zaawansowanym stopniu rozkładu, lekarz sądowy musi skorzystać z pomocy antropologa sądowego. Bill Bass jest jednym z najbardziej uznanych specjalistów z tej dziedziny. Często uczestniczył w sprawach kryminalnych, a jego odkrycia okazywały się decydujące dla prowadzonych postępowań. Zdarzało się jednak, że jego wiedza bywała niewystarczająca. Na początku lat osiemdziesiątych Bass zrozumiał, że procesy zachodzące w ludzkim ciele po śmierci to teren jeszcze nie do końca odkryty. Za tą tezą przemawiał także fakt, iż podręcznik, którym sam często się posługiwał, pochodził jeszcze z roku... 1247. W swoim przekonaniu utwierdził się jeszcze bardziej, kiedy identyfikując czas śmierci pewnej ofiary, pomylił się o około sto lat. Wówczas w jego głowie zaczął kiełkować pomysł o utworzeniu miejsca, w którym ciała ludzkie będą poddawane naturalnym procesom rozkładu przy maksymalnie różnych czynnikach zewnętrznych. Pomysł zrealizował w 1981 roku. Jest nim właśnie „trupia farma”, której oficjalna nazwa brzmi: Ośrodek Antropologii Sądowej Uniwersytetu Tennesee. To tu znajdują się ciała ludzkie zakopane w ziemi lub zanurzone w wodzie, zatopione w bagnach oraz ukryte w bagażnikach samochodów.

Dzięki badaniom prowadzonym na farmie odkryto między innymi rolę owadów w procesie rozkładu oraz w dochodzeniu przyczyny zgonu. Wszystkie ciekawostki z tym związane znajdują się oczywiście w książce Billa Bassa. To pozycja, która wprowadza nie tylko w arkana wiedzy z zakresu antropologii sądowej, ale także za kulisy powstawania niezwykłego ośrodka; znajdziemy w niej także epizody z życia samego doktora, także te niezwiązane z pracą zawodową. Bass jest typowym gawędziarzem, więc opowieść o ciekawym przypadku kryminalnym rozchodzi się także na inne wątki, ale są to historie raczej uporządkowane i zawsze można mieć pewność, że porzucony wątek będzie kontynuowany w dalszym toku narracji.

Obraz pracy antropologa, jaki się z tej książki wyłania, bywa czasem spektakularny; praca ta bywa jednak również pełna pomyłek, żmudna, czasem też przeważa w niej zwyczajna ludzka bezsilność, kiedy pomimo wysiłku włożonego w zidentyfikowanie ofiary oraz określenie przyczyn jej śmierci okazuje się, że machina prawna działa bardziej na korzyść oprawcy niż jego ofiary.

Mimo poruszanej tematyki książka bywa momentami zabawna. Dzieje się tak dzięki temu, w jaki sposób Bass prowadzi narrację. Opowiada o swojej pracy z pasją, wplatając różne anegdoty, ciekawostki z życia zawodowego i osobistego. Czytając, ma się wrażenie, że obie sfery: zawodowa i prywatna stale się przenikają i stają się jednym i tym samym. Jest to więc lektura przykuwająca uwagę od pierwszych stron aż do samego końca.

Udostępnij