To trzecia po „Londynie we krwi” i „Milcz nawet po śmierci” kryminalna powieść angielskiego autora Jamesa Craiga. Blurb na okładce informuje, że najlepsza. W moim odczuciu niestety nie do końca.

Kilka miesięcy temu napisałam pochlebną recenzję debiutanckiej powieści pisarza. Głównie dlatego, że wyróżniała się na tle innych kryminałów kilkoma świeżymi cechami. Spodobał mi się bohater, który nareszcie nie był w żaden sposób „wyjątkowy”. John Carlyle nie jest ani pijakiem, ani erudytą, ani mistrzem dedukcji. Jest do bólu zwykłym, ciężko pracującym policjantem, posiadającym swoje grzeszki, tajemnice i słabostki, ale wszystkie bardzo ludzkie i dosyć przyziemne. To prosty człowiek, którego dręczą problemy nie natury egzystencjalnej, lecz kulinarnej (czy na pewno może sobie pozwolić na jeszcze jedną babeczkę). Nie nękają go szekspirowskie dylematy, bo one są dla ludzi bogatych i ważnych. Wątpię nawet, czy chociaż raz był w teatrze, wyłączając przypadki, gdy zaprowadziło go tam śledztwo.

Drugim ciekawym zabiegiem Craiga było snucie intryg wokół najwyższych elit władzy (w najnowszej powieści pojawia się nawet królowa). Politykom najwyższego szczebla, dowódcom policji, arystokracji i miliarderom wydaje się, że mogą wszystko. Autor przeciwstawia im zaś tego swojego komisarza, w garniturze z lumpeksu, zaczytanego w plotkarskim magazynie, łasego na słodycze. A przede wszystkim reprezentującego zdrowy pogląd na kwestię równości brytyjskich obywateli wobec prawa. Otóż według Carlyle’a wszyscy powinni odpowiadać za swoje czyny tak samo, bez względu na pochodzenie, status materialny czy sławę. Okazuje się, że ten pogląd jest wśród rodaków głównego bohatera wyjątkowo niepopularny. Każda powieść Craiga konfrontuje czytelnika oraz inspektora ze światem, w którym elita pozwala sobie praktycznie na wszystko, czując się bezkarna. Carlyle szuka sprawiedliwości, jednak jego władza jest mocno ograniczona. Inspektor musi zadowalać się połowicznymi sukcesami.

W ostatniej powieści udało się autorowi uniknąć przynajmniej jednego błędu poprzednich pozycji a mianowicie niepotrzebnego nagromadzenia różnych wątków, nie zawsze związanych ze sobą. W „Zło czai się w cieniu” również mamy kilka motywów, ale wszystkie wiążą się z głównym, czyli handlem żywym towarem i dziecięcą prostytucją, w którą zamieszana jest angielska arystokracja.

Do połowy czytało się świetnie. Od połowy niestety stało się dla mnie jasne, że więcej zagadek, tajemnic i rozwiązań nie będzie i właściwie wszystko z wyjątkiem kilku szczegółów jest już jasne. Craig stosuje też znany chwyt autorów kryminałów, którzy przy końcu powieści, nie wiedzą, co zrobić z tymi wszystkimi bohaterami, więc uśmiercają połowę. Niestety, w trzeciej powieści nie poruszają już też tak mocno jak w pierwszej kolejni skorumpowani funkcjonariusze i pozbawieni skrupułów dranie u władzy.

Nadal najciekawsza jest u Craiga warstwa obyczajowa i wątki ukazujące funkcjonowanie jednostek w angielskim układzie klasowym, który wydaje się nie do ruszenia. Podoba mi się również niejednoznaczny obraz Londynu, widzianego oczami różnych osób. Jest równocześnie radosny, tętniący życiem, ponury, niebezpieczny i bezlitosny. Z jednej strony to ciągle zmieniający się tygiel kulturowy, z drugiej kolebka często absurdalnych tradycji i zwyczajów. Miasto fascynuje autora i ta fascynacja udziela się czytelnikowi.

Jednak ostatecznie, jako kryminał, powieść Craiga rozczarowała mnie. Mimo to zapewne sięgnę po jego następną książkę, w nadziei, że następnym razem autor zadba o intrygę w takim samym stopniu, co o obyczajową otoczkę.

Udostępnij