Choć lubię i czytuję kryminały szwedzkie i norweskie, nie miałam jeszcze okazji zapoznać się z literaturą bliskich sąsiadów Szwedów i Norwegów, czyli Finów. Toteż z zadowoleniem przyjęłam fakt, że kolejnym kryminałem, który będę recenzować, będzie właśnie książka finlandzkiej autorki – Leeny Lehtolainen. W swojej ojczyźnie jest ona jedną z najpopularniejszych oraz najpoczytniejszych autorek. Z wykształcenia literaturoznawca, specjalizuje się w kobiecej powieści obyczajowo-kryminalnej. Na swoim koncie ma kilkanaście opowiadań kryminalnych oraz cykl o prawniczce i policjantce Marii Kallio. „Na złym tropie” jest jedną z części tego cyklu.

Maria właśnie rozstaje się z pracą policjantki. Ostatnie śledztwo, które prowadziła, skończyło się wprawdzie pomyślnie, bo sprawca został schwytany, ale kobieta poniosła przy tym osobistą ofiarę: została zgwałcona. Aby dojść do siebie, rozpoczyna inną pracę – pomaga ofiarom przemocy domowej. Nie trwa to jednak długo, ponieważ okoliczności zmuszają ją do powrotu na komisariat. Pewna dziennikarka sportowa o mały włos nie ginie w wypadku samochodowym. Wszyscy, łącznie z policją, twierdzą, że był to zwykły wypadek. Dziennikarka natomiast uważa, że była to próba zamachu na jej życie. Prawdopodobnie dlatego, iż zdecydowała się wyjawić w jednym z artykułów kompromitujące fakty o stosowaniu nielegalnego dopingu przez większość znanych sportowców. Policja decyduje się działać dopiero wówczas, kiedy dochodzi do kolejnego zamachu na dziennikarkę. Tym razem jednak nie obywa się bez ofiar: inna osoba zjada nafaszerowaną trucizną kanapkę przeznaczoną dla kobiety i umiera. I właśnie do sprawy prześladowanej dziennikarki zostaje przydzielona Maria Kallio. Angażuje się dość niechętnie. Po pierwsze: polubiła swoją nową pracę, po drugie: nie chce wracać do czasów, kiedy żyła w ciągłym zagrożeniu, rzadko bywając w domu i spędzając czas z mężem i dziećmi. Ostatecznie jednak zgadza się na prowadzenie tej sprawy z nadzieją, że wszystko szybko się wyjaśni i będzie mogła znów wrócić do spokojnego życia. Dzieje się jednak inaczej. Ginie kolejna osoba, tym razem w samochodzie-pułapce, którym miała jechać dziennikarka. Śledztwo się pogłębia, pojawiają się nowe wątki oraz nowi podejrzani. Policjantka nieprędko powróci do zwykłego życia, do męża i dzieci.

Zaletą książki Leeny Lehtolainen są z pewnością oryginalne i wyraziste postaci kobiece. Maria Kallio jest kobietą dobrze zorganizowaną, dla której równie ważne są kariera zawodowa i tradycyjna rodzina. Jako matka dwójki dzieci stara się spędzać z nimi jak najwięcej czasu oraz angażować się w ich problemy. Ursula, koleżanka z pracy Marii, to jej przeciwieństwo, jeśli chodzi o sprawy rodzinne. Jest kobietą, która nie lubi angażować się w związki z mężczyznami i traktuje ich nieco instrumentalnie. Do tego jest bardzo świadoma swojej atrakcyjności i z premedytacją ją wykorzystuje w kontaktach z płcią przeciwną. Z kolei Leena, bliska przyjaciółka Marii, jest unieruchomiona na wózku inwalidzkim, ale to zupełnie nie przeszkadza jej w prowadzieniu spełnionego i aktywnego życia. Do tego mamy jeszcze apodyktyczną matkę oraz ofiarę przemocy domowej. Jest to więc w dużej mierze książka o kobietach, nie tylko o nich opowiadająca, ale także zwracająca uwagę na problemy, z którymi muszą się one na co dzień mierzyć, takie jak: przemoc domowa, molestowanie w miejscu pracy, nierówne szanse z mężczyznami.  Powieść Lehtolainen kładzie zresztą nacisk także na inne problemy społeczne, nie tylko te dotykające kobiet. Mamy tu więc nieczyste zagrywki w sporcie, biurokrację, również w policji, znęcanie się nad dziećmi czy problemy osób niepełnosprawnych oraz homoseksualistów.

Moje pierwsze spotkanie z kryminałem finlandzkim zaliczam do udanych. Przede wszystkim dlatego, że autorka poza kryminalną intrygą wprowadziła do powieści wiele spraw istotnych nie tylko w Finlandii, ale w każdym innym kraju, które czynią z niej książkę dość uniwersalną i zwracającą uwagę na problemy współczesnego społeczeństwa.

Ewelina Dyda

Na złym tropie
Leena Lehtolainen
Przekład: Sebastian Musielak
Dom Wydawniczy Rebis
Poznań 2012  

 
Przeczytaj recenzję powieści "Gdzie się podziały dziewczęta" Leeny Lehtolainen