Muzyka i samobójstwa

Pod pseudonimem Erik Axl Sund kryje się dwóch Szwedów: Jerker Eriksson i Håkan Axlandr Sunquist. Håkan jest elektropunkowym muzykiem, Jerker – jego producentem. I to widać w najnowszej powieści duetu: jest przepełniona muzyką.

„Śmiercionośny upominek” to historia o fali samobójstw, popełnianych przez młodych Szwedów. Łączą je dwa elementy: wszystkie są popełniane w wyrafinowany, szokujący sposób, a towarzyszy im muzyka Hungera. Kim ów Hunger jest? Dlaczego wysyła młodym ludziom kasety (właśnie, kasety – nie płyty czy pliki mp3) ze swoimi utworami? Tego nie wie nikt. Czy prowadzącemu śledztwo policjantowi Jensowi Hurtigowi uda się dojść do prawdy?

Opis książki mnie zaintrygował, a motyw przewodni, muzyka niosąca śmierć, skłonił do sięgnięcia po powieść Sunda. Niestety, srodze się zawiodłam. Okazało się, że zupełnie nie po drodze mi ze stylem pisarzy. Teoretycznie krótkie rozdziały, przeskakujące między bohaterami i miejscami, a także zmiana perspektywy z pierwszo- na trzecioosobową powinny nadać powieści dynamikę i przyciągnąć czytelnika. Zwykle tak przecież się dzieje. Tutaj jednak mnogość postaci i ciągłe przeskoki między nimi nie tyle urozmaicają powieść, ile wywołują chaos i męczą czytelnika.

Zmęczyła mnie też oryginalność tej powieści, która sprawia wrażenie wymuszonej. Bluźniercze niemal teksty wypowiadane przez niezapisujących się w pamięci bohaterów, ich wydumane przemyślenia i wprowadzane, nie wiadomo właściwie dlaczego i w jakim celu, ciekawostki (wiedzieliście, że tory na Białorusi są szersze niż gdzie indziej?) – to wszystko przeszkadzało mi w trakcie lektury i ze strony na stronę coraz bardziej zniechęcało. Sytuacji nie poprawiły także liczne opisy i nieistotne dla fabuły informacje; próbowałam to wszystko spamiętać, a potem mój wysiłek okazywał się niepotrzebny. Nie muszę chyba dodawać, że mnie to zirytowało?

Poza tym jako kryminał „Śmiercionośny upominek” wypada słabo. Śledztwo prowadzone przez Jensa Hurtiga schodzi na dalszy plan wobec osobistych przeżyć jego i innych bohaterów. Przeżyć, przemyśleń, uczuć… Powieść powinna więc wypadać lepiej jako thriller psychologiczny, zwłaszcza że – przyznaję – autorom udało się wykreować mroczną, posępną atmosferę. Ale i w tym kuleje. Wszystko dlatego, że owe przemyślenia, o czym już wspominałam, mają być głębokie i poważne, a są zwyczajnie pompatyczne. Sama książka też zresztą przypomina nadmuchany do granic możliwości balonik.

I właściwie tylko dwie rzeczy uważam w tej powieści za udane. Po pierwsze: wrażenie robią poruszające opisy śmierci, których w „Śmiercionośnym upominku” nie brakuje. Jest w nich jakaś bolesna prawda. Po drugie: fragmenty dotyczące muzyki są bardzo autentyczne. W wymyślonej przez pisarzy historii kryje się spory potencjał, według mnie jednak nie został w ogóle wykorzystany. Przed „Śmiercionośnym upominkiem” w Polsce ukazała się trylogia „Oblicza Victorii Bergman” Sunda. Dotychczas nie miałam okazji po nią sięgnąć – a po lekturze najnowszej powieści szwedzkiego duetu nie mam też ochoty.

Ewa Dąbrowska

 

Śmiercionośny upominek
Erik Axl Sund
Przekład: Wojciech Łygaś
Wydawnictwo Sonia Draga
Katowice 2015

Udostępnij