Koszmary przeszłości nie umierają

Moda na thrillery i kryminały z zimnych skandynawskich krajów trwa od lat i choć w ostatnich czasach nieco osłabła, nieprędko się skończy. Mroźny, mroczny klimat i bardziej bezkompromisowe niż na Zachodzie podejście zjednały sobie rzesze wiernych czytelników na całym świecie. „Niechciani” Yrsy Sigurdardóttir doskonale wpasowują się w ten trend.

Życie Ódinna zdają się kształtować kolejne tragiczne śmierci. Kiedy umarła jego porzucona przed laty żona, z weekendowego ojca musiał nagle stać się pełnoprawnym rodzicem dla jedenastoletniej Rún, z którą relacje układają mu się niezbyt dobrze. Teraz natomiast, po śmierci koleżanki z pracy, przejmuje jej obowiązki, a więc także sprawę wydarzeń, do których w latach siedemdziesiątych doszło w odludnym domu wychowawczym dla chłopców w Krókur. W owym czasie dwóch wychowanków ośrodka w dziwnych okolicznościach udusiło się spalinami w samochodzie. Rutynowa sprawa, żadne zagrożenie – a jednak kryje się za tym coś jeszcze. Zmarła pracownica zachowywała się dziwnie, odkąd zajęła się tym przypadkiem, i choć jej zgon nastąpił z przyczyn naturalnych, jej kolegom trudno zapomnieć, że mówiła sama do siebie i jak bardzo się zmieniła. Dla Ódinna sprawa też nie okaże się łatwa: ożyją kwestie z przeszłości, śmierć żony nabierze nowego znaczenia, a wreszcie on sam razem z Rún znajdzie się w samochodzie, truty spalinami i niezdolny do choćby jednego ruchu, by ocalić siebie i córkę…

Jeśli boicie się, że zdradziłem w tym momencie zbyt wiele, nie martwcie się – nie powiedziałem Wam więcej, niż sama autorka na początku powieści. „Niechciani” zaczynają się bowiem fragmentem z finału akcji, potem zaś krok po kroku treść zmierza do wyjaśnienia wszystkiego i ułożenia poszczególnych elementów w jedną całość. Nie jest to może zabieg innowatorski, sama powieść też zresztą nie łamie ustalonych schematów, ale nie o to przecież chodzi. Chodzi o porcję solidnej, czasem mrożącej krew w żyłach, czasem intrygującej zagadkami lektury, oferującej rozrywkę i klimat, a to Yrsa Sigurdardóttir zapewnia czytelnikom, i to w bardzo przyjemnym stylu. Wprawdzie mi krwi zmrozić nie dała rady, ale w moim przypadku jest o to naprawdę ciężko i nie wątpię, że wielu czytelników będzie autentycznie poruszonych.

Całość zresztą ma wszystko to, czego oczekujemy od thrillera skandynawskiego. Napisany lekką ręką, potrafiący zaskoczyć i solidnie trzymający się reguł i oczekiwań. O wiele lepszy od tego, co mają do zaoferowania popularne autorki z Zachodu – od Kavy po Spindler – zarówno w warstwie treści, jak i stylu. Kto więc lubi lektury z dreszczykiem, a nie zna jeszcze najsłynniejszej islandzkiej pisarki poruszającej się w obrębach tego gatunku, powinien nadrobić ten brak jak najszybciej. A „Niechciani” to dobra powieść na początek: udana i, co ważne, autonomiczna.

Udostępnij