Debiutujący na naszym rynku Georege Pelecanos zaprasza nas do Waszyngtonu: miasta – pomnika, które przecież także nie jest wolne od ponurej szarzyzny życia.

Szarzyzny, która poza kryminalną intrygą jest tu elementem pełnoprawnym – choć społecznictwo autora wydaje się nieco stereotypowe. Ulice są tu pełne przestępców, narkotykowych dilerów, niechęci do czarnych i gejów. Czarnoskóre nastolatki są wyrzucane ze sklepów, aresztowanie ich pod byle pretekstem to norma. W tym całym chaosie funkcjonuje zaś rodzina bohatera, policjanta Gusa Ramone. Gus co prawda jest z pochodzenia Włochem, lecz jego żona jest Afroamerykanką, a ich dom zdaje się być enklawą tolerancji i archetypicznego, sielskiego American Dreamu.

Któregoś dnia młody, murzyński chłopak zostaje znaleziony w ogrodzie z przestrzeloną głową. Okazuje się być kolegą syna Ramone’a – policjant zabiera się za sprawę tym gorliwiej, iż poszlaki przypominają mu pewien przypadek sprzed dwudziestu lat, jeszcze z początku służby. Niespodziewanie pomagać mu będą dwaj dawni partnerzy: ekspolicjant Holiday, aktualnie szofer i stały bywalec barów, i emerytowany TC Cook. Wszyscy trzej wówczas badali sprawę seryjnych morderstw popełnianych przez tzw. Nocnego Ogrodnika: trzy ofiary zabite w identyczny sposób, jak teraz. Trzy ofiary, których imiona tworzyły palindromy, co także przeszło na określenie zabójcy. Zabójcy, który najprawdopodobniej przebudził się po dwóch dekadach…

Pelecanos szczerze wszedł w charaktery całej trójki, każdą z nich opisując osobniczo i z magnetyzmem. Steranie życiem i policyjnym doświadczeniem odreagowują ciętym, grubym, męskim językiem, seksualnymi aluzjami, szybkimi ripostami. Te przerzucają się także na przebywające z nimi kobiety, jak choćby u partnerki Ramone’a, Rhondy Willis, religijnej policjantki samotnie wychowującej gromadkę dzieci – kobiety twardej i tętniącej życiowym feminizmem. Wszyscy prą do przodu, wspierając się i trzymając swych terytoriów, choć intryga idzie miejscami w nagłe, ślepe uliczki. Po drodze ktoś zginie, ktoś nabawi się obsesji, ktoś pojawi się znikąd… Retrospekcja początkowa pojawia się także w finale dopinając całość jeszcze małym twistem – dramaturgicznie Pelecanos poradził sobie  więc nieźle.

I tylko jedna rzecz odrobinę razi: to dobrze, że autor położył nacisk na obyczajowe tło, na problematykę rasową, na apoteozę rodziny jako fundamentu społeczeństwa. Tylko, że brzmi to czasem bardzo szkolnie, stereotypowo, niczym tania, filmowa moralistyka. Chyba za dużo chciał w jednej fabule zmieścić, i miejscami wyszły z tego mało przydatne dla akcji retardacje. Mimo to jednak – całość wypada  zdecydowanie in plus.

NOCNY OGRODNIK