Okiem bibliotekarza: Krzysztof Jakubowski, Kraków pod ciemną gwiazdą

Szlakiem zbrodni i występku po starym Krakowie

Takiej książki nie było na rynku wydawniczym od czasu „Pitavala krakowskiego”. „Kraków pod ciemną gwiazdą” miał swoją premierę podczas niedawno zakończonych Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie. Publikacja zainteresuje w równym stopniu miłośników kryminału i tych, którzy interesują się historią w ogóle, a historią prawa i przestępczości szczególnie.

Występne żywoty naszych bliźnich zawsze interesowały szeroką publiczność. Przekonał się o tym niewątpliwie żyjący na przełomie XVII i XVIII wieku francuski prawnik François Gayot de Pitaval, wydając pierwszy w dziejach literatury wybór historii sądowych. Krzysztof Jakubowski opowiada w swojej książce o sprawach, które niegdyś bardzo poruszyły mieszkańców Krakowa. Wieści o morderstwie Marianny Bałuckiej, matki znanego w XIX wieku krakowskiego komediopisarza, zbrodnia i rabunek w mieszkaniu słynnego w Krakowie chirurga czy pościg w centrum miasta za uzbrojonymi bandytami bulwersowały mieszkańców, a ówczesna prasa, choćby „Tajny Detektyw”, podsycała jeszcze to zainteresowanie. Prasie zresztą, szczególnie tej międzywojennej, poświęca autor osobny rozdział. I to również z kryminogennego powodu, a tytuł: „Gazetowi szantażyści” mówi sam za siebie. Niecne sprawki dziennikarzy „Wolnego Słowa” odbiły się szerokim echem. W paradzie oszustów znaleźli się też tacy, którzy żerowali na żądnych sławy kandydatach na artystów filmowych (historia oszukańczej wytwórni filmowej), a także żona pewnego utytułowanego obywatela. Inny, mało chlubny rozdział historii starego Krakowa wiąże się z domami spod czerwonej latarni. Wprawdzie w 1922 roku wyszło rozporządzenie o nadzorze nad nierządem likwidujące domy publiczne, to jednak nie przeszkodziło ich dalszej działalności. Nadmienić trzeba, że występek nie omijał środowiska akademickiego. Studenci bywali zamieszani w najcięższe zbrodnie. Chęć zysku za wszelką cenę nieobca była także wojskowym, politykom czy samym stróżom prawa.

Krzysztof Jakubowski w interesujący sposób nakreśla sylwetki poszczególnych przestępców i, co ciekawe, zapoznaje czytelników także z ich późniejszymi losami. Ramy czasowe książki to lata 1885-1967. Należy tu jeszcze wspomnieć, że Kraków podobnie jak Londyn czy Boston też ma swoich seryjnych morderców, choć to akurat nie jest powód do dumy. Za to jest to interesujące z punktu widzenia psychologii zbrodni.

Niewątpliwym atutem książki jest bogaty materiał fotograficzny. Stare fotografie czy zabytkowe widokówki pochodzące ze zbiorów autora stanowią świetne uzupełnienie napisanych tekstów. Dzięki nim książka może być również swoistym przewodnikiem – szlakiem zbrodni i występku po starym Krakowie. Obok dawnych, dla porównania, mamy również zdjęcia wykonane współcześnie.

Bogato udokumentowane opowieści spod znaku Temidy zapewne urozmaicą niejeden jesienny wieczór. „Kraków pod ciemną gwiazdą” to znakomita lektura i nieocenione źródło wiedzy z dziedziny kryminalistyki i historii kryminalnej Krakowa. Jak powiadał Blaise Pascal: „Cóż za monstrum jest tedy człowiek? Cóż za osobliwość, co za potwór…”.

Udostępnij