Uważaj na potwory

„Echo man” to debiutancka powieść Sam Holland. I chociaż nie jest idealna – ale który debiut jest? – to niezaprzeczalnie wciąga, już od pierwszych stron.

W Anglii dochodzi do okrutnych morderstw, popełnianych w różny sposób. Ktoś włamuje się do czyjegoś domu, gwałci i morduje kobietę, a jej męża pobija do nieprzytomności. W innym miejscu policja znajduje poćwiartowane zwłoki dwóch kobiet w bagażniku porzuconego auta. A jeszcze gdzie indziej ktoś zabija kilka osób, w tym ciężarną, zaś na ścianie domu, w którym doszło do zbrodni, pisze „świnia”. Policjanci nie widzą żadnego związku między tymi sprawami – do czasu, gdy ktoś się orientuje, że wszystkie zbrodnie niepokojąco przypominają te popełniane przed laty przez słynnych morderców: Rozpruwacza z Yorkshire, Dusiciela z Hillside, bandę Mansona… Tak zaczyna się pościg za człowiekiem, który postanowił dorównać „najlepszym zbrodniarzom”. Ba, nawet ich przewyższyć.

Konstrukcja powieści jest typowa dla thrillerów: Sam Holland przeplata rozdziały pokazujące wydarzenia z różnych perspektyw. Towarzyszymy zatem policjantom w śledztwie, zaglądamy do głowy mordercy i patrzymy mu na ręce, czytamy fragmenty notatek prasowych i dokumentów, które nieco rozjaśniają nam jego historię, wreszcie poznajemy pewną kobietę, Jess, pozornie bez związku z Echo Manem, za to z tajemnicą z przeszłości. To oczywisty haczyk, ale i tak z przyjemnością dajemy się na niego złapać. Taka przeplatana narracja nie jest niczym nowym, ale zazwyczaj – i tak jest również w tym przypadku – doskonale się sprawdza, bo różne perspektywy pozwalają nakreślić szerszy kontekst opowiadanej historii, a częste przejścia między wydarzeniami dodają dynamiki. 

Parę słów trzeba też poświęcić samym bohaterom tej powieści, bo widać, że autorka dobrze przemyślała ich sylwetki. W rezultacie dostajemy wiarygodne – choć też nieszczególnie wyjątkowe w literaturze kryminalnej – postaci, przede wszystkim policjantów. Śledztwo prowadzi Cara Elliott, która „(…) jak zwykle czuje wyrzuty sumienia. Przytłacza ją ciężar wszystkich życiowych ról – matki, żony, policjantki, siostry”. To rozdarcie między życiem prywatnym i zawodowym jest częste w przypadku postaci kobiecych w kryminale, ale Carze, która ściga seryjnego mordercę, jednocześnie myśląc o chorej córce, po prostu się wierzy. Podobnie jest z Nate’em Griffinem, innym zaangażowanym w sprawę policjantem, chwilowo na zwolnieniu. Tej postaci akurat blisko do stereotypowych policjantów z thrillerów: za nic ma polecenia płynące z góry i własne obowiązki, nie przejmuje się konsekwencjami swoich działań, a cel – czyli złapanie mordercy – jest dla niego najważniejszy i uświęca absolutnie wszystkie środki. Tyle że autorka zadbała o mocne usprawiedliwienie właśnie takiej, a nie innej postawy. 

Wreszcie morderca. Z jednej strony najsłabszy element tej powieści, z drugiej – jej zaleta. Otóż postać stworzona przez Holland jest tak przesiąknięta złem, że po prostu nie da się w nią uwierzyć. Owszem, przywoływane na kartach tej książki nazwiska prawdziwych zbrodniarzy stanowią dowód, że tak chore umysły zdarzają się też w rzeczywistym, nie tylko powieściowym świecie. Ale już copycat killer do kwadratu, czyli naśladowca, który idzie o krok dalej, mnie akurat nie przekonuje. I to właśnie, paradoksalnie, uważam za zaletę: wokół nas dzieje się tyle prawdziwego zła, że potrzebuję teraz historii, które odbieram bardziej jako mroczną baśń o potworach niż coś, co mogłoby się przydarzyć właśnie mnie. I taki właśnie jest „Echo man”.

Sam Holland wykorzystuje zatem sprawdzone schematy, jeśli idzie o konstrukcję powieści oraz bohaterów – a także w samym języku. Nie ucieka bowiem przed brutalnością, a opisy powieściowych zbrodni mogą zaboleć co wrażliwszych czytelników. Ale przecież nie sposób ich uniknąć, kiedy sięga się do repertuaru okrutnych zbrodniarzy. Przy czym owszem, opisy – czy to samych zbrodni, czy miejsc, czy ludzi – są dokładne, ale bez raportowania detali, dzięki czemu powieść nie traci na dynamice. A jeśli podczas lektury będzie wam się wydawać, że już wszystko wiecie i powieść jest przewidywalna, mimo wszystko dotrwajcie do końca. 

Krótko mówiąc: debiut Sam Holland nie jest thrillerem, który przełamuje schematy gatunkowe i szokuje nowatorstwem. Ale jeśli macie ochotę wybrać się w fascynujący pościg za okrutnym seryjnym mordercą, „Echo man” będzie doskonałym wyborem.

Udostępnij