Kiedy umiera dziecko

Katarzyna Bonda to dziennikarka i pisarka. Zadebiutowała „Sprawą Niny Frank” – kryminałem, którego głównym bohaterem jest pierwszy w polskiej literaturze profiler: Hubert Meyer. Później Meyer pojawił się również w powieści „Tylko martwi nie kłamią”. Ale Bonda ma na swoim koncie także dwie książki dokumentalne: „Polskie morderczynie” oraz „Zbrodnię niedoskonałą” (współautorem tej drugiej jest katowicki psycholog Bogdan Lach, który zainspirował autorkę do stworzenia Huberta Meyera – a Mariusza Czubaja do stworzenia Rudolfa Heinza; warto jednak podkreślić, że Bonda i Czubaj nadbudowali na oryginale całkiem inne postaci).

„Florystka” jest więc trzecią powieścią,  w której główną rolę gra Hubert Meyer, policyjny profiler. Teraz już były policyjny profiler – w ostatnim prowadzonym przez siebie śledztwie popełnił błąd, po czym uniósł się honorem i odszedł z policji. Zamieszkał w domku na mazurskiej wsi, odziedziczonym po rodzicach, i… zaczął się nudzić. Kiedy więc stary przyjaciel prosi go o pomoc w śledztwie dotyczącym porwania dziewięciolatki, profiler decyduje się włączyć w sprawę. Pomaga mu jego była studentka, Lena, która pod skrzydłami Meyera usiłuje rozwinąć karierę. Wkrótce okazuje się, że zaginięcie Zosi może mieć związek ze śmiercią jedenastoletniego Amadeusza, w której – mimo tego, że sprawca siedzi w więzieniu – wciąż jest wiele niewiadomych. Na pierwszy plan w śledztwie szybko wychodzi matka Amadeusza, florystka.

Nie tylko zresztą w śledztwie. Tytułowa bohaterka szybko staje się kluczową postacią – i w tym momencie następuje zmiana w powieści. Meyer, choć pozostaje głównym bohaterem, schodzi na dalszy plan, a „Florystka” z nieco schematycznej historii o obrażonym na system policjancie, który jednak w głębi duszy nie potrafi rozstać się z zawodem i wykorzysta każdą okazję, by do niego wrócić, przeradza się w kryminał psychologiczny.  Od pewnego momentu autorka próbuje przedstawiać świat z perspektywy postaci tytułowej. Bardzo bolesnej perspektywy – florystka po śmierci jedynego dziecka traci bowiem kontakt z rzeczywistością. Obok historii kryminalnej (nawet dwóch, bo coś niedobrego dzieje się również w domu Meyera) dostajemy więc trudną historię o stracie  i nieudanych próbach uporania się z nią. A oprócz tego bliską powieści obyczajowej analizę problemów współczesnej społeczności . Rzecz dzieje się w głównej mierze w Białymstoku, mieście, w którym koegzystują przedstawiciele różnych kultur. Katolicy i prawosławni, Polacy i Romowie – nie zawsze się ze sobą dogadują. A na dokładkę pojawia się wciąż aktualny problem kobiet na „męskich” stanowiskach, pokazany na przykładzie  kobiety-profilera. Nie da się ukryć, że policjanci z białostockiej komendy mają problem z poważnym jej traktowaniem.

Jak widać, objętość tej powieści (bagatela, 600 stron) nie jest przypadkowa. Autorka porusza wiele wątków. Mogłoby się wydawać, że zbyt wiele – znajdziemy tu wszak elementy kryminału, powieści psychologicznej i powieści obyczajowej. Ale właśnie dzięki tej obszerności autorka miała miejsce, by wszystkie wątki złożyć w jedną – nie da się ukryć, że zgrabną – całość. I choć w pewnym momencie opisywanych problemów jest tak dużo, że zaczynają nużyć, nie da się ukryć, że całość jest bardzo smaczna i nie mamy wrażenia przesady. Jedynym elementem wciśniętym według mnie nieco „na siłę” wydał się wątek o domu Meyera – choć ma on swoje uzasadnienie fabularne.

 „Florystka” nie jest grzeczną kobiecą powieścią kryminalną z wątkiem romansowym czy komediowym w tle. Jeżeli miałabym szukać dla niej analogii w polskiej literaturze kryminalnej, stawiałabym na Gaję Grzegorzewską. Choć pisarki mają całkowicie odmienny styl (Grzegorzewska opisuje głównie działania, Bonda dużo miejsca poświęca przemyśleniom i analizie postaci), łączy je wizja świata. To nie jest przyjemne miejsce, w którym miłość zwycięża wszystko. Tu miłość może zabijać, a zagrożenie nadchodzi z najmniej spodziewanej strony. I dlatego właśnie czytanie o tym świecie tak wciąga.

Udostępnij