Gniazdo, Jędrzej Pasierski

Autor: Ewa Dąbrowska
Data publikacji: 14 lutego 2022

Gniazdo

Autor: Jędrzej Pasierski
Wydawnictwo: Czarne
Premiera: 09 lutego 2022
Liczba stron: 312
PATRONAT PORTALU KRYMINALNEGO

Smutno i samotnie

Ta rodzina była jak amerykański pączek. Ten lukrowany, przesadnie słodki. Z pustką pośrodku. Nie, nie z pustką. Z zakamarkiem pełnym chorób i zła, od którego wszyscy uciekają.

Oto Koniarscy: potomkowie „naftowego króla”, jedna z bogatszych rodzin w okolicy Gorlic. Ale równie dużo jak pieniędzy jest w tej rodzinie problemów. Kiedy więc wszyscy spędzają święta odcięci od świata w pensjonacie, który Gabriel Koniarski postawił na omijanej przez turystów i świat górze Kosoń, dochodzi do zbrodni. A tak się składa, że w Gnieździe – bo tak nazywa się ów pensjonat – jest także Nina Warwiłow. Pani komisarz podejmuje więc śledztwo, ale bez policyjnych baz, bez techników. Bez traseologii, odcisków palców, no i oczywiście bez DNA. Narzędziem Niny w tym śledztwie były tylko słowa. Kłamstwa, wzajemne zaprzeczenia, niedomówienia. Jednym słowem – stara szkoła

Tak, w piątej powieści z komisarz Niną Warwiłow Jędrzej Pasierski zdecydowanie serwuje nam śledztwo w stylu Poirota, a więc oparte na obserwacji i rozmowach. Ale część kryminalna w „Gnieździe” zaczyna się tak naprawdę dopiero w połowie powieści. Wcześniej autor powoli zanurza nas w świat Beskidu Niskiego, malując obrazki z życia Niny i członków rodziny Koniarskich, a także Łukasza, młodego człowieka, który niedawno wrócił do rodzinnego domu w maleńkiej Sosnówce u podnóża góry Kosoń, podjął pracę w Gnieździe i utknął tam na święta. Zbrodnia pojawia się więc późno, ale już od pierwszych rozdziałów przeczuwamy, że stanie się coś złego, bo z Koniarskimi nie wszystko jest w porządku. Każdy z nich coś ukrywa. I nikt nie chce tego zdradzić, bo jeśli cokolwiek ich łączy, to przekonanie, że „brudy pierze się w rodzinie”.

Ale „Gniazdo” nie jest tylko historią o „rodzinie zamkniętej na trzy spusty i o tym, co z tego wynikło”. To również, a może przede wszystkim, opowieść o… gnieździe. Metaforycznym, rzecz jasna, symbolizującym właśnie domowe ognisko. Kilkoro bohaterów próbuje je opuścić, nie tylko dosłownie, po prostu wyjeżdżając, lecz także podejmując próbę oderwania się od stereotypów, schematów i wtłaczanych od dzieciństwa przekonań (takich jak „strach to wstyd”). Najlepiej oddaje to chyba drugoplanowa postać Łukasza: to świetny portret młodego człowieka, który nigdzie nie jest u siebie – i właściwie sam nie wie, co to „u siebie” miałoby znaczyć. 

Jest też „Gniazdo” opowieścią o samotności. Samotności w rodzinie, gdy nie ma w niej nikogo, z kim można by się podzielić własnymi myślami, i dosłownej, gdy bliskich wokół naprawdę brakuje. Weźmy choćby główną bohaterkę cyklu: Nina Warwiłow zostawiła swoje dotychczasowe życie w Warszawie. W Gorlicach wciąż jest nowa, z zewnątrz, niedopasowana. Chciałaby, by miasteczko stało się jej domem, tyle że mało w niej człowieka z gór:

Wiedziała, gdzie siedzą informatorzy, gdzie dziwki i alfonsi, gdzie zbierają się żołnierze mafii. Jak wyciągnąć informacje spod ziemi, rozpoznać kłamstwo, wydobyć prawdę od dziecka i znaleźć ciało na obszarze wielu kilometrów kwadratowych.

A nie miała pojęcia, gdzie jest północ.

Po tym, jak odłożyłam książkę, z zaskoczeniem stwierdziłam, że choć z ogromną przyjemnością pochłaniałam kolejne rozdziały, właściwie mało mnie obchodziło, kto stoi za zbrodnią. Wsiąkłam w opowieść o Koniarskich nie dlatego, że zaciekawiła mnie zagadka kryminalna. Jeśli już, to raczej zagadka psychologiczna: relacje bohaterów, ich motywacje, tajemnice, których nie chcą zdradzić. Ale to nie powinno być zaskoczenie: „Gniazdem” zdaje się Pasierski realizować swój sprawdzony już pomysł na kryminał, którego najważniejszymi składnikami są właśnie głębokie portrety psychologiczne postaci (we wcześniejszych powieściach autora królowały kobiety i tutaj też grają pierwsze skrzypce, ale postacią Łukasza Pasierski udowadnia, że bohaterów płci męskiej też potrafi tworzyć), unikanie przemocy i brutalności, osadzanie akcji w zamkniętej społeczności. I po raz kolejny to się sprawdza.

Po lekturze „Gniazda” mam ochotę napisać, że Jędrzej Pasierski jest autorem najsmutniejszych polskich kryminałów. I ten powieściowy smutek udziela się czytelnikowi. Ale przecież, jak pisał Sławomir Mrożek, smutek to ojciec refleksji.

Udostępnij

Sprawdź, gdzie kupić "Gniazdo" Jędrzej Pasierski

PRZECZYTAJ TAKŻE

RECENZJA

Kły, Jędrzej Pasierski

Warstwa kryminalna schodzi w „Kłach” na drugi plan. Dużo ważniejszy jest tu według mnie mikrokosmos beskidzkiej wioski.

28 października 2024

NOWOŚĆ

Źródło, Jędrzej Pasierski

Seria z komisarz Niną Warwiłow.

21 lutego 2024

NOWOŚĆ

Wodnik, Jędrzej Pasierski

Szczepan Turski jest doświadczonym psychologiem. Specjalizuje się w pracy z dziećmi.

10 sierpnia 2023

NOWOŚĆ

Martwy klif, Jędrzej Pasierski

Szósta część cyklu z Niną Warwiłow.

11 kwietnia 2023

NOWOŚĆ

Gniazdo: piąty tom serii z komisarz Niną Warwiłow

Zbliża się Wigilia. Goście przybywają do świeżo wybudowanego ośrodka, z dala od cywilizacji, na szczycie góry. Wkrótce świąteczne obchody przerywa zbrodnia, krąg ...

09 lutego 2022

WYWIAD

Wywiad z Jędrzejem Pasierskim

„Nie mam uniwersalnego wzoru na powieść: każda historia buduje się sama, szybko zyskuje niezależność i pozostaje mi obserwować, w którą stronę pójdzie” - mówi ...

28 stycznia 2021

NOWOŚĆ

Kłamczuch, Jędrzej Pasierski

Zeszłoroczny laureat Nagrody Wielkiego Kalibru wraca z nową powieścią!

27 stycznia 2021

RECENZJA

Kłamczuch, Jędrzej Pasierski

Kłamstwo może zabić. Również tego, kto kłamie.

21 stycznia 2021

RECENZJA

Czerwony świt, Jędrzej Pasierski

Jest w najnowszej książce Pasierskiego jakiś spokój.

19 marca 2020

NOWOŚĆ

Czerwony świt, Jędrzej Pasierski

Podczas gdy cała Polska wpatruje się w niebo i podziwia zaćmienie słońca, w swoim lofcie na warszawskiej Pradze umiera młoda aktorka Sara Kosowska. Czy Ninie Warwiłow uda ...

26 lutego 2020

RECENZJA

W Imię Natury, Jędrzej Pasierski

„W Imię Natury” to trzecia powieść Jędrzeja Pasierskiego. Tym razem autor nie zabiera nas jednak do świata komisarz Niny Warwiłow.

18 lipca 2019

NOWOŚĆ

W imię natury, Jędrzej Pasierski

„W imię natury” to historia pewnego prawnika, którego życie w jednej chwili staje na głowie.

19 czerwca 2019

RECENZJA

Roztopy, Jędrzej Pasierski

Polecam „Roztopy” wszystkim, którzy lubią bez reszty zatopić się (nomen omen) w lekturze.

28 lutego 2019

NOWOŚĆ

Roztopy, Jędrzej Pasierski

Po debiutanckim „Domu bez klamek” Jędrzej Pasierski powraca z kolejną książką o Ninie Warwiłow. „Roztopy” ukazały się dziś, pod naszym patronatem.

30 stycznia 2019

NOWOŚĆ

Dom bez klamek, Jędrzej Pasierski

„Dom bez klamek” – historia morderstwa w szpitalu psychiatrycznym – to pierwszy tom z cyklu powieści kryminalnych z Niną Warwiłow. Powieść ukazała się w serii „Ze ...

06 czerwca 2018