Nieubłagana sprawiedliwość

Przyznam szczerze, że dawno już nie czułam takiego literackiego oczarowania autorem, jak w przypadku Macieja Siembiedy. Owszem, słyszałam o jego powieściach mnóstwo dobrego, jednak przez długi czas nie było nam po drodze. Na zeszłorocznym Międzynarodowym Festiwalu Kryminalnym we Wrocławiu, poruszona historiami opowiadanymi przez autora podczas paneli, ale też nim samym, kupiłam „Katharsis”. Autograf wzięłam w ciemno, nie znając kompletnie jego twórczości. Dziś uważam, że to jedna z cenniejszych rzeczy, jakie posiadam w swojej biblioteczce. „Nemezis” tylko utwierdziła mnie w tym przekonaniu. 

Drugi tom cyklu „Katharsis” opowiada przede wszystkim historię Bruno Janoschka i jego brata Herberta. Świata poza sobą nie widzieli, stanowili jedność. Bruno, choć młodszy, opiekował się bratem, chronił go, był jego życiowym parasolem. 

Jakby byli jednym. Syjamskim rodzeństwem, które łączyły nie kości miednicy czy klatki piersiowej, ale dusze. (...) Bracia Janoschek poszliby za sobą w ogień.

Relacje między nimi psuje Greta – a może raczej to, że choć jest związana z jednym z braci, nagle wybiera tego drugiego. Ich więź zostaje wystawiona na próbę. Okazuje się jednak, że w tym, co mówią ludzie, jest morze prawdy: bracia się godzą. Nic jednak nie trwa wiecznie. Kiedy Herbert ginie na wojnie, Bruno poprzysięga sobie, że pomści brata. Tak zaczyna się żmudna wędrówka, prowadząca go nie zawsze tam, gdzie by chciał. Los rzuca mu kłody pod nogi, a czasy nie są łaskawe dla byłego żołnierza hitlerowskich Niemiec. Przez znaczną część życia mężczyzna pracuje jako artysta cyrkowy. Cały czas jednak tli się w jego głowie i sercu chęć zemsty i odpłacenia za krzywdę Herberta. 

Greta pobladła.

– Boże jedyny. Czy na tej ziemi jest człowiek z pragnieniem zemsty silniejszym niż twoje?

Intrygowało mnie to, w jaki sposób Maciej Siembieda połączy losy Brunona z bohaterami pierwszego tomu, jak zapowiadano w opisie. I przyznaję: nigdy nie domyśliłabym się, co sprawi, że na drodze Janoschka staną Tosidowscy. Nie zdradzę oczywiście, w jakich okolicznościach się to stało, ale autor zszył te dwie historie tak, że kompletnie nie widać szwów. Wszystko jest spójne, logiczne – i piekielnie intrygujące. To nie zdarza się często: czuć ból, który przeżywają bohaterowie i współprzeżywać z nimi. Maciej Siembieda tworzy tak prawdziwe postaci, że chwilami wręcz trudno uwierzyć, że czyta się powieść, nie reportaż. Owszem, pamiętam, że część z nich jest wzorowana na autentycznych ludziach, a Siembieda jest reporterem – ale to, jakie relacje tworzy on między bohaterami swoich powieści, to zupełnie inny wymiar. Wszystko jest prawdziwe, przejmujące i wyjątkowe. Brak mi słów, by to opisać – to trzeba poczuć. 

Nie pocieszał jej. Nie klepał po plecach, nie przytulał, nie okazywał tej niemądrej litości, która ma gasić ból, a dolewa nafty do ognia. Patrzył w podłogę, nie śmiąc rozglądać się po izbie i porównywać ją ze swoją pamięcią, która zatrzymała się tu jak zegar jedenaście lat temu.

Ogrom pracy, jaki Maciej Siembieda wkłada w tworzone przez siebie historie, po prostu czuć. Nie przy każdej książce zastanawiamy się, ile czasu autor poświęcił na research, na zbudowanie świata, postaci, relacji. W tym przypadku nawet nie trzeba się zastanawiać –widać, że tego czasu było mnóstwo. Do tego język: prosty, ale piękny. Słowa zdają się stworzone dla siebie nawzajem, użyte we właściwym momencie, w odpowiedniej kolejności. Po prostu idealnie do siebie pasują.

Dawno już nie odczuwałam takiej niemocy, pisząc recenzję. Niemocy, by godnie i w pełni przedstawić dany tytuł, by użyć słów, na jakie zasługuje. Tym razem tak właśnie czuję. Obawiam się, że nie powiem wszystkiego, na co „Nemezis” zasłużyła. Przedstawię to więc tak – gdybyście mieli w tym roku czytać tylko jednego autora, niech to będzie Maciej Siembieda. Jeśli miałby to być tylko jeden cykl – sięgnijcie po „Katharsis”. Obiecuję wam, że będziecie zadowoleni i będziecie chcieli więcej. Biorę za te słowa pełną odpowiedzialność i liczę na to, że was przekonam. Jeśli mi się to uda, to wspólnie będziemy oczekiwać jesieni i premiery trzeciego tomu tego cyklu. 

Udostępnij