Za mało niebieskie

Niebiańska Dolina, Niebiański Dom, wreszcie Niebiańskie Osiedle – odmieniane przez wszystkie przypadki. W tej powieści wszystko jest niebiańskie. A może raczej stara się takie być. Czy czytelnik trafi do nieba podczas lektury najnowszej książki Ryszarda Ćwirleja? To zależy.

Zaczynamy od podwójnego samobójstwa. Starsze małżeństwo zostaje odnalezione w swoim mieszkaniu. Zostawili list sugerujący, że jedno z nich jest poważnie chore, zostało mu niewiele czasu, a drugie nie wyobraża sobie samotnego życia. Historia prawdopodobna, z rodzaju tych, w które da się bez problemu uwierzyć. Skąd więc śledztwo? Przy małżonkach zostaje znaleziony folder Niebiańskiego Osiedla – miejsca, które oferuje swoim potencjalnym mieszkańcom oazę wiecznej szczęśliwości. Jeśli tylko pragną być bliżej Boga i nigdy więcej nie musieć martwić się o sprawy doczesne, to jest to oferta dla nich. Ok, to nadal nie musiałoby wzbudzić niczyich podejrzeń – reklama jakich wiele, w końcu obecnie atakują nas one z każdej strony. I pewnie tak by było, gdyby nie fakt, że podobne samobójstwo, z identycznym niemal listem pożegnalnym i takim samym folderem, wydarzyło się parę miesięcy wcześniej. Przypadek?

Śledczych mamy tu na dobrą sprawę wielu. Policjant Franek Kaczmarek, Matylda Kaczmarek – jego babcia, emerytowana milicjantka, dziewczyna Franka Jowita, przyjaciel Matyldy i Franka, dziennikarz śledczy Marcin Engel oraz jego koleżanka Kamila. Działają równocześnie w Warszawie i Pile. Na pewnym etapie Matylda wciąga w sprawę kolegę z pracy, mamy więc trzy pary próbujące wyjaśnić tajemnice wszystkich tych niebiańskich instytucji. 

Z książkami Ryszarda Ćwirleja jeszcze nie było mi dane się zetknąć. Owszem, znam nazwisko, czytelnicy biblioteki, w której pracuję, chętnie sięgają po tego autora, jednak u mnie zawsze był gdzieś „w kolejce”. Stwierdziłam więc, że nowa seria to świetna okazja, żeby się poznać. I nie wiem, czy to nie był błąd. Ponoć poprzednie pozycje autora są dużo lepsze. Ta niestety nie zachęciłaby mnie do sięgnięcia po inne tytuły. Co jest z nią nie tak? Sięganie po aktualne tematy i próba wplecenia ich w fabułę są w porządku, ale mam wrażenie, że trzeba się natrudzić, żeby wyszło to naturalnie i przekonująco. Ciągłe wplatanie tekstów na temat ojca dyrektora, wpłacania dużych sum na jego radio, naigrywanie się z programów socjalnych czy niechęć do pewnych imion spowodowana osobami je posiadającymi to w moim odczuciu trochę za mało. By użyć bardziej obrazowego porównania – to trochę jak próba wklejenia jednego elementu zdjęcia na drugi bez jego późniejszej obróbki. Nieco brak tu lekkości i zbyt widoczne są miejsca łączeń. 

Tym, co raziło mnie równie mocno, był brak zagadki. W „Niebiańskim osiedlu” wszystko jest na dobrą sprawę jasne. Kiedy przeczytacie książkę, zrozumiecie, o czym mówię – kto, co i dlaczego właściwie wiadomo od samego początku. Tutaj kwestią było tak naprawdę przyłapanie na gorącym uczynku, znalezienie powiązań i dowodów poświadczających te powiązania, i oczywiście wyciągnięcie konsekwencji. Brakowało mi tego nieodzownego dla kryminałów dreszczyku niepewności i domysłów, kto to zrobił, dlaczego, jaki miał motyw i jak był w stanie tego dokonać. Takie pytania w przypadku tej książki byłyby bezzasadne. A ja nie potrafię wczuć się w historię, w której wszystko już wiadomo. Sytuację czasem ratują bohaterowie, ale nie tym razem – ani dziennikarz śledczy, ani policjant nie mają na tyle charyzmy, by podźwignąć tę powieść. Mam wrażenie, że przemykają się przez fabułę, czekając na jej zakończenie.

Nie chciałabym jednak zostawiać was z samymi negatywami na temat tej powieści. Książka podejmuje bardzo ważny temat, a właściwie problem, o których w ostatnich latach słyszy się coraz częściej: wyłudzanie pieniędzy od osób starszych. Sam pomysł na fabułę był bardzo ciekawy – nie takie „zwyczajne” wyłudzenie metodą „na wnuczka”, a dobrze zorganizowana grupa przestępcza wykorzystująca wiarę starszych ludzi. Przestępcy bazujący na silnym przywiązaniu ludzi do Kościoła, którzy potrafili umiejętnie ten fakt wykorzystać.

Tak właśnie tworzy się mit o szczęśliwej przyszłości. Wybierz kilka pięknych sformułowań, podeprzyj je uwiarygodniającymi informacjami z niepodważalnych źródeł i oto masz tekst, którym możesz przekonywać nieprzekonanych i utwierdzać już wierzących. […] To jest luźny wyciąg wyrwanych z kontekstu zdań zapisanych w Starym i Nowym Testamencie, mających uwiarygodnić pewną opowieść. A ta ma oczywiście jakiś cel.

Potencjał był ogromny, jednak po drodze coś nie zagrało i ostateczny efekt jest nie do końca satysfakcjonujący. Parafrazując tytuł – nie kroczyłam niebiańską doliną, czytając tę powieść. Bardziej przemawia do mnie chyba świat tajemnic, niedopowiedzeń, zmuszający do ciągłego zastanawiania się i podejmowania prób rozwikłania zagadki. Niemniej spróbujcie, może to akurat wasze niebo.

Udostępnij