„Nie daj się jej oszukać”

Początek „Oszukanej” zwiastował naprawdę dobrą historię. Fabuła rozpoczyna się mocno, bo już w pierwszym zdaniu dowiadujemy się o zwłokach, które Bug wyrzucił na brzeg w spokojny, marcowy poranek. Następnie poznajemy dwudziestotrzyletnią Lenę prowadzącą spokojne życie u boku swojego partnera – starszego o kilka lat Nikodema. Kobieta na co dzień zajmuje się domem oraz przygotowuje do nadchodzących egzaminów na studia fotograficzne... a przynajmniej sprawia takie wrażenie. Tak naprawdę Lena tylko odgrywa taką rolę, a w rzeczywistości ucieka przed konsekwencjami wydarzenia, które zmieniło jej życie.

Drugą postacią, dzięki której poznajemy fabułę, jest Emil – były współlokator Leny. Historia z jego perspektywy rozgrywa się ponad pół roku później niż ta opowiadana przez kobietę. Mężczyzna był w niej nieszczęśliwie zakochany, a my możemy obserwować jego próby pogodzenia się z nagłym zniknięciem Leny.

Owo tajemnicze wydarzenie dzieli powieść na trzy części – teraźniejszość (czyli czas „po”), przeszłość (wydarzenie i sytuacje do niego prowadzące) oraz ponowny powrót do teraźniejszości. Najbardziej podobała mi się środkowa część: wiedziałam, na czym stoją bohaterowie, nie było żadnych nienazwanych zdarzeń, tylko bieżąca fabuła, bez tajemniczych niedomówień. Autorka umiejętnie poprowadziła przeplatającą się narrację; każdy z rozdziałów rozpoczyna się datą, a w sprawnym i przyjemnym czytaniu na pewno pomagają krótkie rozdziały. Początkowo naprawdę chciałam wiedzieć, co stanie się w następnej części przedstawionej z perspektywy Leny czy Nikodema. Niestety, z czasem największą wadą powieści zaczęli być jej bohaterowie.

„Oszukana” jest obyczajową sensacją. Poznajemy wiele myśli postaci, jednak krążą one wokół wspomnianego już tajemniczego wydarzenia. Każda z postaci ma z nim coś wspólnego – bezpośrednio lub pośrednio, przez znajomość z Leną. Wszyscy bohaterowie są zafiksowani na jego punkcie, przez co są dość… nieskomplikowani. Sama Lena przeważnie mówi o sobie: „Wiem jedno, nie jestem już tą dziewczyną, którą kiedyś byłam” czy „Nie jestem już tą samą osobą”. A kiedy wiemy już, co się stało w przeszłości, kobieta również myśli tylko o tym. Przyznaję, tajemnicza przeszłość Leny była intrygująca – ale zbyt dużo podobnych stwierdzeń na jej temat bardzo mnie zmęczyło.

Pozostali bohaterowie również zostali zaniedbani. Miałam wrażenie, że postacie drugoplanowe istotne dla fabuły pojawiają się znikąd, ale też nagle znikają, gdy ich rola zostanie już odegrana. Najbardziej dopracowany wydaje się Nikodem, jednak nie oznacza to, że jest postacią bez zarzutów. Magda Stachula postawiła przed czytelnikami czterdziestoletniego mężczyznę i matkę, która decyduje o jego życiu. Jestem zaskoczona tym, jak bardzo kobieta wtrąca się w decyzje dorosłego syna i jak bardzo nie ma on nic do powiedzenia. Apogeum absurdów w relacji Nikodema z rodzicami poznacie, gdy doczytacie książkę do końca. Moim zdaniem na ostatnich stronach wydarzyło się za dużo niedorzecznych sytuacji, na które w rzeczywistości nieubezwłasnowolniony mężczyzna by nie pozwolił.

Myślę, że Magda Stachula popełniła błąd, decydując się na narrację pierwszoosobową. Podjęła próbę wykreowania cech indywidualnych postaci, ale zniknęły gdzieś pod stałym roztrząsaniem kluczowego wydarzenia. Jestem zawiedziona brakiem różnic między narracją prowadzoną z perspektywy kobiety i tą z punktu widzenia mężczyzny. Mam wrażenie, że autorka ich odmienność spłyciła do posługiwania się częściami mowy w formie odpowiedniej dla płci, nie wchodząc w mogące wystąpić między nimi różnice psychiczne.  

„Oszukana” może być książką dobrą dla osób, które chcą rozpocząć czytanie thrillerów i wejść w ten gatunek łagodnie. Ciekawy pomysł na fabułę został przyćmiony męczącymi bohaterami. Niestety, lektura tej powieści nie zachęciła mnie do nadrobienia wcześniejszych powieści Magdy Stachuli. Cytując zdanie z tejże powieści: nie mogę nadziwić się, „jak bardzo zostałam oszukana”.

Udostępnij