Wojna światów

„A może by tak rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady…?” – ten tekst stał się niemal kultowy. Powtarzają go ludzie w codziennych luźnych rozmowach, używają jako zabawnej puenty w internetowych memach. Nie ma chyba nikogo, kto choć raz by się z nim nie zetknął. Michał Śmielak postanowił na jego podstawie stworzyć powieść. Charakterystyczną dla siebie historię pełną strachu i grozy.

Stanisława Stadnickiego poznajemy w momencie, kiedy jest oligarchą, obracającym się w świecie polityki. Początek historii nie pozostawia wątpliwości, że jest również gangsterem bez skrupułów: 

 W świecie Moniki Kani wiadomości wysyłano pocztą, naklejając dla ważności znaczek „Priorytet”. W jego zamiast tego przychodził człowiek i łamał kilka kości, a jeśli wiadomość była naprawdę ważna i chciało się uniknąć wszelkich niedomówień, to trup był jak najbardziej na miejscu,

Nic w życiu Stadnickiego nie jest pewne, o czym boleśnie się przekonuje. Na skutek tragicznych wydarzeń… rzuca wszystko i wyjeżdża w Bieszczady. Kompletnie odcina się od swojego dotychczasowego życia i rozpoczyna je na nowo, pod zmienionym nazwiskiem. Nie można uznać, że jest ono sielskie i spokojne – mimo że sprawia takie pozory. Stadnicki posiada wypracowaną rutynę, każdy tydzień wygląda zupełnie tak, jak poprzedni. Ta pozorna równowaga zostaje zaburzona po dwóch latach, gdy w pobliżu zostają znalezione zwłoki młodej dziewczyny. Pewne przesłanki pozwalają mężczyźnie przypuszczać, że ta śmierć nie jest przypadkowa i wiąże się z jego przeszłością. Stadnicki, do spółki ze swoimi nowymi znajomymi, rozpoczyna śledztwo na temat tego, co dzieje się w Pomruku. 

Pomruk, kolego, to przeklęta wieś (…). Same bandyctwo i inna patologia. Mur równie dobrze mogliby postawić dokoła, tak obcych ludzi nie lubią. Zresztą, sprowadzać się tam to jak na głowę upaść.

Od razu weszłam w tę historię, przyjęłam ją „z dobrodziejstwem inwentarza”, bez pytań i wątpliwości. Dopiero po jakimś czasie zastanowiłam się: czy to nie brzmi zbyt absurdalnie? Jeden z najbogatszych Polaków, polityk, przyjaciel premiera, tak po prostu znika? Zaszywa się w bieszczadzkiej wiosce i już? Nikt go nie szuka, nie zastanawia się, gdzie jest? Nikomu nie udaje się go odnaleźć? To raz, a dwa – czy człowiekowi tego pokroju tak łatwo przyszłoby porzucić dotychczasowe życie i zacząć je na kompletnie innym poziomie? Po chwili zastanowienia pomyślałam sobie, że to bez znaczenia. Michał Śmielak pisze w taki sposób, że przestaje was interesować, na ile realne są pewne wątki. To niesamowite, ale tak właśnie jest.

Ogromnym atutem powieści jest też poczucie humoru autora. Thrillery Śmielaka są mroczne i ciężkie, a mimo wszystko udaje mu się przemycić dobrze wyważone i zabawne żarty. To sztuka, aby takie zabiegi były skuteczne i nie wyglądały jak dosztukowany „przylepek”. Atmosfera co jakiś czas samoczynnie się dzięki temu oczyszcza i rozluźnia. Niesamowite to i bardzo potrzebne – ale potrzebę tę czuć dopiero wtedy, kiedy doświadczy się dobrego humoru w mrocznym thrillerze. 

Powoli zapoznaję się z całą twórczością autora, mając również możliwość recenzowania także tych starszych pozycji. „Pomruk” to kolejny dowód na to, że się polubimy. Przede wszystkim podoba mi się, że Michał Śmielak trzyma się tego, w czym dobrze się czuje. Jak wspomniałam, każda z jego powieści zawiera w sobie pewną dozę strachu, mroczną aurę przepełnioną grozą, legendami i mrożącymi krew w żyłach klątwami. Podoba mi się ta konsekwencja, bo tworzy niepowtarzalny i charakterystyczny klimat – ciężki, mroczny, pełen wiary w przerażające gusła, biesy, a jednocześnie odświeżający, kiedy pada dobry żart. 

Czytając powieści Bartosza Szczygielskiego, za każdym razem dochodzę do wniosku, że każda z nich jest zupełnie inna – gdyby ktoś próbował wmówić mi, że napisał je kto inny, mogłoby mu się udać. Nie postrzegam tego jednak jako czegoś złego. Michał Śmielak jest  z kolei dość charakterystyczny, da się poznać historie, które wyszły spod jego pióra. I to też jest ok. Kluczem jest autentyczność. Nie to, by obrać jeden konkretny szlak i biec nim za wszelką cenę. Ważniejsze jest to, by pisać tak, jak się czuje. A Śmielak czuje i pisze genialnie. „Pomruk” to kolejna powieść, którą mogę wam polecić. 

Udostępnij