Powroty zawsze są trudne

Artur Żurek jest początkującym pisarzem: „Powrotny z Wrocławia” to jego druga, po thrillerze „Bunt zranionych”, powieść. I to widać. Nie jest bowiem idealnie, dostrzegam kilka elementów do poprawy – ale to wcale nie znaczy, że źle się bawiłam przy lekturze. Wprost przeciwnie. 

Anna Geier, pochodząca z Wrocławia trzydziestoparolatka, dostaje przykrą informację: jej brat popełnił samobójstwo. Tyle że Marek od kilku dekad był przykuty do wózka i niemal się nie poruszał, jak więc mógł sam podciąć sobie gardło? A to nie wszystko: kiedy kobieta przyjeżdża do rodzinnego domu, by wyjaśnić tę sprawę, dowiaduje się, że jej rodzice wkrótce stracą dom – oddali go pewnej fundacji w zamian za dożywotnią opiekę nad niepełnosprawnym synem, który teraz w tajemniczych okolicznościach odebrał sobie życie. Anna postanawia zatem zawalczyć o prawdę i sprawiedliwość, mimo że w jej własnym życiu również nie dzieje się zbyt dobrze. Pomaga jej w tym Dorota, przyjaciółka ze szkolnych lat, której życie zaczynało się jak smutny dramat, a obecnie przypomina bajkę. Kobieta niespodziewanie dla wszystkich pojawia się we Wrocławiu i w życiu rodziny Królów.

Pierwsze, co zwraca uwagę w tej powieści, to jej główna bohaterka. Anna Geier powinna budzić współczucie: śmierć brata, widmo bezdomności rodziców, niedawna osobista tragedia, świadomość choroby… To dla jednej osoby bardzo duży ciężar, pod którym łatwo byłoby upaść. Tymczasem we mnie Anna zamiast współczucia budziła w trakcie lektury przede wszystkim irytację. Owszem, jej płaczliwość czy ciągłe zmiany nastroju to usprawiedliwione reakcje, każdy w jej sytuacji czułby się zagubiony. Ale już nieustanne użalanie się nad sobą, niezdecydowanie, rozkładanie każdej, najmniejszej nawet decyzji na czynniki pierwsze zwyczajnie denerwują (tym bardziej że autor nie szczędzi nam wewnętrznych monologów tej bohaterki). Nie tylko zresztą mnie – podobnie ocenia Annę inna powieściowa postać. Może to zatem celowy zabieg? Irytującego bohatera czytelnik zapamięta przecież na dłużej niż kogoś przeciętnego. 

Takich „zapamiętywalnych” postaci jest tutaj więcej. Artur Żurek wrzuca w tę powieść wielu stereotypowych bohaterów (choćby ksiądz łasy na pieniądze i wdzięki młodych kobiet czy cwany prawnik, dla którego liczą się tylko pieniądze), w każdego stara się jednak tchnąć nieco życia. Weźmy na przykład rodziców Anny: ojciec ma do córki wyłącznie pretensje, widać, że jest nią rozczarowany, a ona nie umie bronić przed nim własnych decyzji. Matka zaś… cóż, matka skupia się na podawaniu jedzenia i łagodzeniu przykrych słów ojca. Ale czy nie ma w tym obrazie czegoś boleśnie prawdziwego? Chyba każdy z nas zna ludzi, którzy nie potrafią rozmawiać na poważne tematy, wolą zamiatać sprawy pod dywan i przeszłość traktują jak zamknięty rozdział. 

„Powrotny z Wrocławia” to powieść z mnóstwem bohaterów i niemal równie dużą liczbą wątków. Czego tu nie znajdziemy! Z jednej strony nieuczciwe organizacje, przekręty finansowe, morderstwa, gwałty, nawet pedofilia, z drugiej – historia, trudna przeszłość i żądza zemsty, która przez lata nie znika, lecz rośnie. Autor postawił przed sobą trudne zadanie poskładania wszystkich tych elementów w całość i chociaż czasami szew jest podejrzanie napięty, nitka trzyma mocno. Tak, książka jest nierówna, chwilami trochę za bardzo przegadana, ale wielowarstwowość tej historii i drzemiący głęboko w niej smutek sprawiają, że nie uważam chwil spędzonych na lekturze za stracone. A dodatkowym atutem tej powieści – zwłaszcza dla tych czytelników, którzy lubią z książkami zwiedzać – jest Wrocław jako doskonale zarysowane tło.

Udostępnij