Prawda – ale czyja?

Niełatwo jest dziś odróżnić prawdę od fałszu. Czy istnieje tylko jedna prawda, czy też jest ich więcej? Czy możemy zaufać samym sobie? Jak to zrobić w świecie, w którym wszystko jest podawane w wątpliwość? W którym nieustannie karmi się nas informacjami, aż w końcu tracimy orientację i nie wiemy już, gdzie jest góra, a gdzie dół, co jest prawdą wykutą w kamieniu, a co tylko naszym błędnym wyobrażeniem. W świecie, w którym każda, choćby najdrobniejsza teza ma swoją antytezę i każda z nich uznaje siebie samą za prawdę objawioną. 

To właśnie prawda staje się punktem wyjścia nowej powieści Stefana Ahnhema. A konkretnie: cztery wersje prawdy, bo tylu mamy bohaterów tej powieści. Dwa małżeństwa, szwedzkie i amerykańskie, postanawiają na miesiąc zamienić się domami. Carl i Helene przenoszą się do Santa Cruz, by spróbować naprawić swój związek po trudnych przeżyciach, Adam i Scarlett jadą zaś do Sztokholmu, bo on będzie tu miał swoją pierwszą w Europie wystawę. Niech was jednak nie zmyli początek niczym z komedii romantycznej. „Prawda i tylko prawda” nie jest uroczą opowieścią o poszukiwaniu szczęścia czy miłości. Jeśli już bohaterowie czegoś poszukują, to właśnie tytułowej prawdy. Nie wszystkim udaje się ją odnaleźć. Nic tu nie prowadzi do radosnego zakończenia, wszystko – do tragedii.

Opowiadana przez szwedzkiego pisarza historia bywa brutalna, niekiedy wręcz makabryczna. Na szczęście na tyle rzadko, że osoby, które nie lubią krwawych historii, nie poczują się zniesmaczone. Ahnhem woli wzbudzać niepokój w czytelnikach mniej dosłownymi niż makabra metodami. Jedną z nich jest sposób konstrukcji bohaterów. Przybliżając nam postaci Helene, Scarlett, Adama i Carla, autor dobitnie uświadamia, że nie da się naprawdę poznać drugiego człowieka, nawet tego nam najbliższego. W każdym przecież kryją się dwa wilki; nie inaczej jest z powieściową czwórką. Po stronie wad powieści trzeba niestety zapisać to, że od początku wiemy, kto tu jest dobry, a kto zły – i jest to bardzo wyraźny podział. Bo chociaż wszyscy skrywają sekrety, niektóre poznajemy szybko, a inne do końca pozostają w cieniu, to zaś staje się dla nas wyraźną wskazówką. 

Ale fakt, że od pierwszych stron mamy świadomość istnienia tajemnic i długo nie udaje się nam ich odkryć, to też świetny sposób na utrzymanie napięcia. Trzeba jednak podkreślić, że w pierwszej części powieści (o podziale za chwilę) owo napięcie chwilami słabnie. „Prawda i tylko prawda” to thriller psychologiczny, autor skupia się więc na relacjach między postaciami i na ich emocjach. Carla i Helene oraz Adama i Scarlett poznajemy głównie poprzez ich rozmowy. I choć dialogi zwykle dynamizują akcję, tu jest inaczej: momentami powieść robi się zbyt przegadana i tempo siada. Na szczęście w drugiej połowie tajemnice się nawarstwiają, akcja gęstnieje – i Ahnhem nadrabia z nawiązką wcześniejsze dłużyzny.

Ten wzrost napięcia jest rezultatem nie tylko przyspieszenia akcji, lecz także konstrukcji powieści. Początkowo przeskoki między Sztokholmem a Santa Cruz są rzadkie, co pozwala nam poznać bliżej każdą parę, zorientować się, kto ma trudny charakter, a kto skrywa tajemnice – ale to właśnie skutkuje statycznością. A mniej więcej od połowy perspektywa zmienia się już co rozdział (podkreślają to dodatkowo nagłówki), co znacząco przyspiesza akcję. Finał powieści uważam zaś za doskonały zabieg formalny, który podkreśla pisarskie umiejętności – oraz scenopisarskie doświadczenie – szwedzkiego pisarza. 

Przyznaję: więcej emocji przyniosła mi lektura cyklu o Fabianie Risku, dzięki któremu Stefan Ahnhem zyskał popularność wśród czytelników. Ale to nie znaczy, że powieść „Prawda i tylko prawda” jest gorsza. Jest po prostu inna niż jego dotychczasowe książki. To dobrze skonstruowany thriller psychologiczny, z wciągającą fabułą i kilkoma niespodziankami – i to w zupełności wystarczy, by uznać go za doskonałą lekturę na lato. 

Udostępnij