Rodzina z domu obok, John Glatt

Autor: Justyna Nowicka
Data publikacji: 08 sierpnia 2022

Rodzina z domu obok

Autor: John Glatt
Przekład: Adrian Napieralski
Wydawnictwo: Filia
Premiera: 09 lutego 2022
Liczba stron: 368

Zawsze mówił „Dzień dobry!”

Najpiękniejszy w czytaniu książek jest ogrom emocji, których nam one dostarczają. Wiele razy doświadczamy zachwytu, chcemy polecać niektóre tytuły komu tylko się da. Są powieści, które nas wzruszają, poruszają jakąś czułą strunę. Po przeciwnej stronie mamy te, które złoszczą, nie możemy pogodzić się z wyborami bohatera, czy zgrzytają nam niektóre z poglądów. Na koniec – możemy po prostu uznać, że książka jest kiepska i nam się nie podoba. Są jednak tytuły, których lektura przyprawia o niemal fizyczny ból. I bardzo wyraźnie chciałabym rozgraniczyć ból, który można odczuwać, poznając historie zawarte w książkach fabularnych, od tego odczuwanego przy literaturze faktu – a nią jest „Rodzina z domu obok”. Ten odczuwamy ją na zupełnie innym poziomie emocjonalnym.

Glatt opowiada nam historię trzynaściorga dzieci, więzionych w domu i torturowanych przez swoich rodziców. Na początek poznajemy Louise i Davida Turpinów, ich dzieciństwo i początki znajomości. Mamy do czynienia z dwójką młodych ludzi, która bardzo chciałaby być razem, przeciwko wszystkiemu i wszystkim. Nie jest to jednak zalążek romantycznej historii, choć na taką się zapowiada. Louise od bardzo wczesnych lat powtarzała swojej rodzinie, że musi mieć co najmniej dwanaścioro dzieci. Po ślubie z Davidem zaczęła dość szybko ten plan realizować. Ku zaskoczeniu ich rodzin na świecie zaczęły pojawiać się kolejne pociechy Turpinów. Jedna z sióstr młodej matki, która zamieszkała na krótko z nią i jej mężem, była zaskoczona surowością swojej siostry i szwagra wobec dzieci, sama zresztą również doświadczyła z ich strony wielu dziwnych i niestosownych zachowań. Nic z tym jednak nie zrobiła. Nawet wtedy, gdy Turpinowie zaczęli ograniczać rodzinie kontakty ze swoimi dziećmi.

Podczas swojego pobytu nigdy nie zauważyła, żeby jej siostra lub szwagier okazywali jakąkolwiek czułość swoim dzieciom. Przez całe lato Elizabeth nigdy nie była świadkiem sytuacji, w której pocałowaliby swoje dzieci lub choćby je przytulili. Nigdy nie przeczytali im książki, nie powiedzieli choć kilku słów na dobranoc, nie ułożyli do snu małego Jonatana.

Elizabeth była również zdumiona niemal rytualnymi porami serwowania posiłków przez Louise. Kiedy układała talerze na stole, przywoływała dzieci jedno po drugim, żeby się najadły. Zanim pierwszoklasistka mogła po cokolwiek sięgnąć, musiała spojrzeć matce w oczy, uśmiechnąć się i zaczekać na jej reakcję. Dopiero wtedy Louise mówiła: „Okej, siadaj”. Mała siadała, a potem… naprawdę czekała na pozwolenie, by coś zjeść. Następnie Louise dodawała: „W porządku, możesz jeść”.

Historia, choć brzmi to paskudnie, jest do bólu przewidywalna. By nie zdradzić za wiele, jeśli chodzi o treść, było wiele wskazówek i dowodów na to, że coś złego dzieje się w tym domu. Nikt, absolutnie nikt nie podjął choćby jednej próby, by zorientować się w sytuacji, by sprawdzić, czy nikomu nie dzieje się krzywda. Natomiast w momencie, kiedy prawda wyszła na jaw, wiele osób stwierdziło, że „w tym domu faktycznie działo się coś niedobrego”. Dlaczego więc nikt nie zareagował? Jak można nie podjąć żadnych kroków, kiedy wchodzi się do domu, w którym mieszkały dzieci i przy ich łóżkach znajduje się łańcuchy? Jak można powiedzieć sobie pod nosem „chyba coś tu jest nie tak” i przejść nad tym do porządku dziennego? 

Dzieci były przywiązywane do łóżek łańcuchami, zamykane w klatkach, nie pozwalano im się myć (nieraz przez cały rok!), dostawały jeden posiłek dziennie, podczas gdy rodzice kupowali ogromne ilości ciast, słodyczy, stawiali je w dobrze widocznym miejscu i pozwalali, by te pleśniały i marnowały się. Starsze dzieci były „zespołem monitorującym”, który miał donosić na swoje młodsze rodzeństwo, a raczej, jak nazywała ich Louise, na „podejrzanych”. Te dzieci, oprócz cierpienia fizycznego, zostały też złamane psychicznie. Czytałam to, z niedowierzaniem kręcąc głową, nie byłam w stanie przyjąć do wiadomości, że to wszystko wydarzyło się naprawdę. Dopiero kiedy otworzyłam przeglądarkę, wpisałam nazwisko Turpinów i zobaczyłam filmik z jednej z rozpraw sądowych, dotarło do mnie, że to nie jest kolejna fikcja, które czytuję codziennie. To prawdziwe życie. Kiedy słuchałam tego nagrania, bardzo poruszyły mnie słowa jednej z córek Turpinów (zacytowane też później przez Glatta w książce):

Rodzice odebrali mi całe życie, ale teraz zaczynam je odzyskiwać (…). Walczyłam o to, by pozostać osobą, jaką teraz jestem. Jestem wojowniczką, jestem silna. 

Zawsze, kiedy piszę recenzję, zaznaczam interesujące mnie fragmenty książki. Nie zliczę, ile razy zrobiłam to w przypadku „Rodziny z domu obok”. Za każdym razem sprawiało mi to jednak dyskomfort – dla mnie było to zaznaczenie fragmentu, który z jakiegoś powodu mnie zainteresował, a dla tych dzieci kolejne cierpienia i upokorzenia. Mogłabym zwrócić uwagę na nieco nużący styl autora, który kilka razy przekazuje nam te same wiadomości, jest nieco chaotyczny, wciska akapity w miejsca, w których niczego one nie wnoszą. Niemniej przy ogromie tragedii, która spotkała te dzieciaki, takie uwagi wydają się nieistotne. W przypadku tej książki zdecydowanie ważniejsza jest treść i ładunek emocjonalny, nie forma. 

Trudno mi użyć standardowego sformułowania, polecającego (lub nie) dany tytuł. Bo jak to zabrzmi, jeśli napiszę „polecam wam tę książkę”? Polecam lekturę ponad trzystu stron opisujących cierpienia i upokorzenia trzynaściorga niewinnych dzieci? To bolesna i trudna książka, którą chciałabym podsumować cytatem z mowy końcowej sędziego. Sami zdecydujcie, czy jesteście gotowi, by przez to przejść.

Sędzia Schwartz powiedział oskarżonym, że „samolubne, okrutne i nieludzkie traktowanie” dzieci na zawsze wpłynęło na ich umiejętności nauki i radzenia sobie w życiu.

– Opóźniło to ich rozwój psychiczny, fizyczny i emocjonalny – powiedział. – Teraz sobie radzą, a dowiedzieliśmy się dziś, że tak właśnie jest, nie dzięki wam, ale wbrew wam obojgu.

Udostępnij

Sprawdź, gdzie kupić "Rodzina z domu obok" John Glatt

PRZECZYTAJ TAKŻE

RECENZJA

Sprawa Josepha Fritzla, John Glatt

Jak bardzo można zniszczyć drugiego człowieka w imię swoich własnych, często chorych i urojonych przekonań?

29 czerwca 2023

RECENZJA

Idealny tata, John Glatt

Polecam wam tę historię. Smutną, tragiczną, niedającą się włożyć w żadne ramy, ale wartą poznania.

09 marca 2023

NOWOŚĆ

Idealny tata, John Glatt

John Glatt ujawnia prawdę stojącą za tragedią i ukazuje mrożący krew w żyłach portret jednego z najbardziej okrutnych zabójców rodzin w XXI wieku.

07 listopada 2022

NOWOŚĆ

Zaginione dziewczyny, John Glatt

Prawdziwa historia porwania trzech kobiet przetrzymywanych w piwnicy domu w Cleveland, które zostały uratowane o wiele za późno.

07 września 2021