Whispering corridors, Ki-hyung Park

Koszmary dorastania

Szkolna opowieść o duchach

Zdecydowanie na „tak”

Powiem od razu. „Whispering corridors” to moim zdaniem bardzo dobry film, ale jego docenienie wymaga od widza pewnego filmowego obycia. Dwa podstawowe, najczęściej powtarzające się zarzuty wydają się wynikać z małego doświadczenia z kinem Azji.Zarzut nr 1: „Whispering…” jest nieznośnie wolne, przez dużą część filmu „nic się nie dzieje”. Owszem, tempo narracji nie należy do szybkich, ale nikt kto miał wcześniej do czynienia z kinem europejskim czy azjatyckim (niekoniecznie od razu Yasujiro Ozu czy Shinji Aoyama, wystarczą niektóre anime np. Serial Experiments Lain) nie powinien mieć problemów z dostosowaniem się. Poza tym w drugiej połowie następuje wyraźne przyspieszenie, gdyby nie sprawna ręka reżysera kontrast tempa miedzy różnymi partiami filmu mógłby wręcz przerodzić się w zgrzyt.

           
Fraza „nic nie dzianie się” jest ściśle związana z zarzutem nr 2: to nie jest horror.

Ja twierdzę, że jest to NIE TYLKO horror. Jest to związane ze wspomnianym wcześniej podejściem Koreańczyków do opowieści grozy w ogóle i z przejawiającą się w ich kinie skłonnością do łączenia horroru z innymi gatunkami filmowymi, przede wszystkim z dramatem psychologicznym. Takie pozycje jak „Sorum” Jong-chan Yuna czy „Uninvited” Su-yeon Lee sprawiają niemałe problemy przy próbie ich jednoznacznej klasyfikacji. Czy to thriller albo mroczny dramat z udziałem duchów czy już horror? Podobne wątpliwości pojawiały się nawet przy „Opowieści o dwóch siostrach”, bo zdaniem niektórych nadprzyrodzone postacie pojawiają się tam zbyt rzadko. Nie będę się porywał na coś takiego jak całościowa definicja gatunku horroru, ale reakcje części widzów świadczą, że bywa on pojmowany zbyt wąsko. Nie mam pewności czego oczekiwali zawiedzeni „Whispering corridors”, ale najprawdopodobniej rodzaju paranormalnego slashera (na coś takiego wydaje się wskazywać pierwsza scena)albo historii, w której zjawy pojawiają się co dziesięć minut i eksterminują niczego nie świadome nastolatki (już sceny następujące po początkowym morderstwie wskazują, że czegoś takiego tu nie uświadczymy). Z tego punktu widzenia w filmie rzeczywiście nie dzieje się prawie nic.

Z innych punktów widzenia dzieje się jednak bardzo wiele. Najważniejszym tematem „Whispering...” jest bowiem dorastanie w kolektywistycznym i skrajnie zdyscyplinowanym azjatyckim społeczeństwie. Podobny problem przewija się przede wszystkim w kinie japońskim, w takich dziełach jak „Suicide circle” Shiona Sono czy genialne (używam tego słowa z pełną odpowiedzialnością) anime „Boogiepop Phantom”. W każdym z nich zagubienie i osamotnienie młodych ludzi zostaje skonfrontowane z bezdusznością i brakiem zrozumienia ze strony świata dorosłych. Rzadko jednak to niezrozumienie i bezduszność zostają pokazane tak ostro jak w „Whispering corridors”. Tutaj reprezentowany przez nauczycieli (z wyjątkiem Eun-young) dorosły świat to esencja okrucieństwa i totalitarnego traktowania drugiego człowieka. Poniżanie i przemoc fizyczna, ewidentne napastowanie seksualne to codzienne nadużycia jakich dopuszcza się ciało pedagogiczne na nie lubianych, lub (w trzecim przypadku) wyjątkowo lubianych podopiecznych. Najgorsza jest jednak akceptacja dla dręczenia jednych uczennic przez drugie i wytwarzanie między nimi ducha niezdrowej, „ocenowej” rywalizacji. Ofiarą tych działań stała się nękana przez rówieśnice Jin-ju, która nie miała u kogo szukać pomocy, bo jej przyjaźń z Eun-young została rozbita przez nauczycielkę, uważającą, że zdolna Eun-young nie powinna się zadawać z kimś kto uczy się tak fatalnie. Wszystko to może, z naszego punktu widzenia, wyglądać przesadnie i paranoicznie, ale podobne rzeczy naprawdę dzieją się w koreańskich szkołach (tak, mówimy cały czas o Korei Południowej!). Nie bez powodu tamtejsze Ministerstwo Edukacji próbowało nie dopuścić do rozpowszechniania filmu.

Być może nikt z rozczarowanych widzów i krytyków nie czuł się nigdy we własnej szkole samotny i nieakceptowany, być może dla nich obraz psychicznego znęcania się nauczyciela nad uczniem jest wirtualny, nie związany z rzeczywistością w jakiej żyją. Ja, niestety nie znam tego komfortu. Może dlatego do mnie „Whispering corridors” przemawia. Obraz pojawiających się w tym świecie przyjaźni jest dla mnie poruszający, akcenty, które niektórym mogą się wydawać straszliwie sentymentalne (to też jest kwestią pewnego obycia, Azjaci, a Koreańczycy w szczególności wydają się nie znać, a przynajmniej nie uznawać naszego pojęcia sentymentalizmu) nie drażnią mnie w ogóle. Wreszcie elementy czystego horroru, podporządkowane najważniejszemu problemowi i wyrastające z niego, są moim zdaniem zrealizowane niezwykle udanie i oryginalnie. Tak, jak oryginalne jest samo rozwiązanie zagadki Jin-ju, które satysfakcjonuje mimo wspomnianych sentymentalnych akcentów. Przede wszystkim jednak, przekonuje mnie wyłaniające się z tego filmu przesłanie, które mogłoby służyć za motto całej Nowej Fali azjatyckiego kina grozy: najgorsze koszmary dzieją się codziennie obok nas, straszniejsza od wszelkich duchów jest krzywda wyrządzana człowiekowi przez człowieka.


„Whispering...” było pełnometrażowym debiutem Ki-hyung Parka, który potem potwierdził swój talent poruszającym „Bimil” – dramatem psychologicznym z elementami nadprzyrodzonymi oraz poetycką i zachwycającą wizualnie „Acacią”, filmem, który zupełnie nie poddaje się łatwej gatunkowej klasyfikacji. Jego nazwisko warto więc zapamiętać.    

Na koniec nie powiem w zasadzie nic nowego. „Whispering corridors” można było (podobnie jak „Opowieść o dwóch siostrach” i wiele innych filmów azjatyckich) legalnie i za rozsądną cenę nabyć w internetowym sklepie ‘dvdstore.pl’. Niestety sklep zamknięto i nie widać na razie szans na jego reaktywację. Jeśli kiedyś się to zmieni, radzę skorzystać. Przy odpowiednim nastawieniu, to naprawdę ciekawa pozycja.

Udostępnij