Gorący debiut

Ilu z was chętnie wraca w rodzinne strony i do wspomnień z czasów młodości? A ilu wolałoby nigdy nie sięgać pamięcią do trudnych przeżyć z nastoletnich lat? 

Bohaterka powieści „Żar”, Lena, jest w tej drugiej grupie. Kiedy po rozwodzie przenosi się z nastoletnim synem do domu na wsi, w którym się wychowała, niechętnie wraca do wiążących się z nim wspomnień. Bo co dobrego może wyniknąć z rozpamiętywania, że chłopak, którego kochała, popełnił samobójstwo? Bolesne wspomnienia powracają jednak same, kiedy teraz, po dwudziestu latach, tragedia się powtarza. Tym razem życie odbiera sobie nastoletnia Kasia, z którą umawiał się syn Leny, a on sam znika bez śladu. Zrozpaczona kobieta robi wszystko, by odnaleźć Janka. A aspirant Jakub Zommer (którego zresztą Lena znała jako nastolatka – bo kto w małym miasteczku się nie zna?) szuka osoby odpowiedzialnej za śmierć Kasi. Żadne z nich nie wie, że sprawa szybko zaprowadzi ich w przeszłość.

Pierwsze, co zwróciło moją uwagę, to wielopłaszczyznowość tej historii. Weronika Mathia oddaje głos wielu bohaterom, rozkłada akcenty pomiędzy różne postaci. Może nie po równo, bo to wciąż Lena – i jako nastolatka, i jako dorosła kobieta – wysuwa się na pierwszy plan. Ale sporo miejsca dostają tutaj również aspirant Zommer oraz Rafał. Przeskoki w perspektywie – postaci i czasowej, wciąż bowiem wędrujemy między „dawniej” a „obecnie” – sprawiają, że nie sposób nudzić się z tą historią. 

Zmiany perspektyw nie są, rzecz jasna, niczym nowym w gatunku. Niczym nowym nie jest też motyw tajemnicy z przeszłości, która powraca po latach, czy grzechów ojców, za które cierpią dzieci. Ba, są w „Żarze” nawet wyjątkowe okoliczności przyrody: duża część akcji rozgrywa się w czasie pełni Gorącego Księżyca. A przecież gorąca noc rozświetlona wyłącznie księżycowym blaskiem to idealne tło dla mrocznej opowieści ze śmiercią w tle. Kolejne elementy, które już skądś znamy, to małe miasteczko i opuszczony dom, nastoletnia miłość, która kończy się tragedią… Ale sposób, w jaki Weronika Mathia korzysta ze sprawdzonych schematów, zasługuje na uznanie. Autorka łączy wszystkie te nitki w misterną sieć, a my nie mamy wrażenia, że czytamy po raz kolejny tę samą historię, wprost przeciwnie: z przyjemnością dajemy się w ową sieć złapać. 

Na pewno ogromne znaczenie ma tutaj psychologiczna głębia powieści. To, że Mathia opowiadaną przez siebie historią potwierdza znaną prawdę: że nie da się poznać drugiej osoby, a już na pewno nie da się poznać swojego dziecka, to jedno. Druga rzecz to dbałość, z jaką autorka kreśli swoich bohaterów. W nich już nie ma nic ze schematu; to pełnowymiarowe postaci, które trudno jednoznacznie ocenić, uznać za złe czy dobre. Czasami zachowują się tak, czasami inaczej, niekiedy postępują głupio, innym razem dają się ponieść emocjom – dokładnie tak, jak prawdziwi ludzie w prawdziwym świecie. 

Często zdarza się, że dopracowaną psychologicznie powieść psuje mało wiarygodne zakończenie. Z „Żarem” na szczęście tak nie jest: nie dość, że w finale dostajemy przyzwoity plot twist, to jeszcze ogromną ilość emocji. Przyznaję szczerze – zakończenie mnie wzruszyło. A to zdziwiło mnie samą, bo nie pamiętam, kiedy ostatnio jakiś kryminał czy thriller wywołał we mnie tego typu emocje.

Jest mnóstwo mniej lub bardziej utartych metafor związanych z książkami. O kryminałach często piszemy, że są jak układanka. Do „Żaru” pasuje jednak inna, już przeze mnie użyta, powtórzę ją jednak: Weronika Mathia utkała misterną sieć, w którą z przyjemnością dałam się złapać. Krótko mówiąc – wyjątkowo udany debiut, oby tak dalej!

Udostępnij