Moskiewskie opowieści

Aleksandra Marinina jest jedną z najpopularniejszych, jeśli nie najpopularniejszą rosyjską autorką kryminałów. Jej pierwsza książka ukazała się w 1992 roku i do tej pory pisarka (która w 1998 roku odeszła z pracy w policji, by całkowicie poświęcić się pisarstwu) stworzyła ich czterdzieści. W Polsce powieści Marininy zaczęły być wydawane w 2004 roku i na razie doczekaliśmy się tłumaczenia dwunastu.

Fabułę ostatniej przetłumaczonej na język polski powieści „Cudza maska” tworzą trzy historie. Prym wiedzie tajemnicza śmierć uznanego autora romansów Leonida Paraskiewicza. Czym zawinił nieco ciamajdowaty pisarz, który dawał się wykorzystywać wydawcom? Czy jego przedsiębiorcza żona coś ukrywa? A może zaborcza matka wie więcej, niż mówi? Na wszystkie te pytania musi odpowiedzieć major Anastazja Kamieńska z moskiewskiej komendy policji kryminalnej, zwanej Pietrowką. Ale to nie wszystko: Władimir Stasow, który jako milicjant na emeryturze dorabia sobie niekiedy jako prywatny detektyw, angażuje się w sprawę bogatego biznesmena odsiadującego wyrok za zabójstwo – zatrudniony przez żonę tegoż, Stasow ma znaleźć dowody jego niewinności. W tym samym czasie trwają wybory do Dumy Państwowej – a autorka przybliża nam historię polityka Siergieja Bieriozina i jego żony Iriny, która po tajemniczym wypadku wróciła do domu nieco odmieniona.

Trzy całkiem różne historie, a jednak już od początku wiadomo, że coś je łączy. Nie tylko dlatego, że bohaterki każdej z nich w chwilach największego stresu dzwonią do tajemniczego Wiktora. Powód jest inny: autorką książki jest Aleksandra Marinina, a to gwarantuje skomplikowaną, a mimo to doskonale logiczną intrygę. Tutaj nic nie jest przypadkiem, wszystko musi mieć swoje miejsce i łączyć się z pozostałymi elementami układanki.

Nie tylko skomplikowana intryga jest czymś, czego oczekujemy od kryminałów rosyjskiej pisarki. Jest tu również specyficzne poczucie humoru, ujawniające się przede wszystkim w warstwie językowej, ale i sytuacyjnej. Weźmy choćby jedną z pierwszych scen powieści, kiedy Kamieńska przesłuchuje matkę zabitego Paraskiewicza: nie sposób nie zaśmiać się, kiedy myśli milicjantki tak mocno kontrastują z jej słowami. Ale poczucie humoru to tylko dodatek. „Cudza maska” to bowiem książka poważna, momentami nawet smutna. Po pierwsze dlatego, że Moskwa lat dziewięćdziesiątych XX wieku nie jest miejscem, w którym żyje się łatwo i przyjemnie. Po drugie – autorce udało się pokazać, jak trudno w naszym świecie o szczere relacje międzyludzkie. Każdy tutaj coś ukrywa i nie są to tajemnice małego kalibru.

I jeszcze jeden element, który znajdziemy w niemal każdej powieści Marininy: główna bohaterka. Major Aleksandra Kamieńska to śledczy geniusz, a jednocześnie zwyczajna, bardzo leniwa i niedbająca o siebie niemal wcale kobieta. Ktoś, kto uważa za prawdę absolutną stwierdzenie, że lenistwo jest motorem postępu – a jednocześnie potrafi poświęcić cały swój wolny czas prowadzonemu śledztwu. Krótko mówiąc: Kamieńska jest dla mnie jedną z najciekawszych postaci kobiecych w literaturze kryminalnej. Szkoda więc, że w „Cudzej masce” jest jej tak mało – dużo więcej miejsca Marinina poświęca bohaterom trzech opisanych wyżej historii.

Znajduję w tej powieści tylko jeden minus: rozwiązanie. Owszem, zaskakujące. Tyle że przychodzi nagle i brakuje przy nim jakiegokolwiek komentarza – tak, jakby autorce brakło pomysłu na ciekawe zakończenie wyrafinowanej intrygi. Ale śmiem twierdzić, że nawet najgorsza powieść Marininy będzie lepsza niż najlepsza powieść wielu innych pisarzy. A „Cudza maska” w twórczości rosyjskiej autorki z pewnością najgorsza nie jest. Na koniec dobra wiadomość dla tych, którzy wolą słuchać książek: „Cudza maska" ukazała się też w formie audio, czytana przez Rocha Siemianowskiego.

Udostępnij