Ciężar milczenia, Heather Gudenkauf
Ciężar milczenia
Uwaga: poniżej znajdują się szczegóły fabuły utworu.
„Ciężar milczenia” to opowieść o wielu rzeczach naraz. O przyjaźni siedmiolatek, z których jedna, Calli, od trzech lat nie mówi, a druga, Petra, staje się jej głosem. O ich rodzicach: nauczycielu akademickim i jego dużo młodszej żonie, o alkoholiku i jego żonie – rodzicach Calli. O tym, jak można zwycięsko albo tragicznie wyjść z małżeńskich kłopotów. O porzuconej miłości i nienawiści. I o tym, co może się stać z dzieckiem w lesie.
Historia zaczyna się pewnego sierpniowego poranka w niewielkiej miejscowości w stanie Iowa. Rodziny dwóch szkolnych przyjaciółek, Calli Clark i Petry Gregory, zauważają o świcie puste łóżka swoich córek. Wszystko wskazuje na to, że poszły do lasu, rosnącego tuż za domami i stanowiącego dla nich wspaniały plac zabaw. Ale nie o tej porze. Niepokój wzrasta, kiedy zastępca szeryfa, wezwany na miejsce, przypomina sobie wcześniejszą tragedię: inną dziewczynkę, która zaginęła i którą odnaleziono martwą: pobitą i zgwałconą. Rozpoczynają się gorączkowe poszukiwania.
Książka jest pełna emocji, przeżywanych przez bohaterów. W miarę rozwijania się opowieści na jaw wychodzi wiele szczegółów, które komplikują dochodzenie w sprawie zaginięcia dwóch siedmiolatek. Autorka ciekawie podeszła do kwestii narracji: fragmenty wydarzeń są opowiadane przez różnych bohaterów z ich punktu widzenia: brata Calli, Bena, ich matkę, zastępcę szeryfa, Petrę i jej ojca Martina Gregory’ego. Kolejni bohaterowie, zmieniający się na miejscu narratora, wprowadzają czytelnika coraz głębiej w swoje wewnętrzne sprawy: poznajemy historię Louisa, zastępcy szeryfa, którego małżeństwo ma się coraz gorzej, oraz powód, dla którego główna bohaterka, Calli, od trzech lat nie powiedziała ani słowa. Plusem subiektywnej narracji jest to, że wyrabiamy sobie zdanie o bohaterach, patrząc na nich oczami ich rodziny i znajomych.
Poszukiwania, prowadzone w atmosferze napięcia i lęku, stają się katalizatorem dla tłumionych do tej pory myśli i uczuć, a bohaterowie odkrywają nagle swoje ukryte dotychczas pragnienia i nieznane im samym wcześniej cechy charakteru. Trochę szkoda, że autorka nie dopuściła do głosu negatywnych bohaterów; nie ma tu „studium psychiki przestępcy”, świat widziany jest oczami ofiar. Linia podziału na dobrych i złych przebiega wyraźnie. Gudenkauf co prawda przedstawia nam winnego już na samym początku, wzorując się na brytyjskiej królowej kryminału, ale nie potrafi, tak jak Agatha Christie, zakamuflować przesłanek świadczących o jego winie. Dlatego rozwiązanie, które ma zaskoczyć, nie do końca zaskakuje. A ponieważ autorka wyraźnie dąży do happy-endu, czytelnik już w połowie orientuje się, co powinno się stać – chociaż nie do końca wie, jak. Dużym plusem jest końcowy twist; rozwiązuje on „wygodnie” dla wszystkich patologiczną sytuację w rodzinie Calli i sprawia, że szczęśliwe zakończenie nie jest do końca szczęśliwe, dzięki czemu unikamy wrażenia, że to thriller romantyczny.
Wiarygodnie zbudowana jest postać głównej bohaterki, która nie opowiada swojej historii sama, w pierwszej osobie, ale „zostawia” ją autorce. Nie dzieli się z czytelnikiem swoimi myślami, jak pozostali narratorzy. Ten zabieg potęguje wymowę jej milczenia. To Gudenkauf pozwala spojrzeć czytelnikowi na świat oczami siedmiolatki, która postrzega go w sposób po dziecięcemu mądry i naiwny zarazem.
Autorce udaje się uniknąć pułapki, w którą wpadają często debiutanci: książka napisana jest w sposób zwięzły i obrazowy, a liczne, choć krótkie retardacje nie odwodzą czytelnika od zasadniczego wątku, spełniając swoją funkcję. Powieść niekoniecznie przypadnie do gustu miłośnikom Kinga - nie wywołuje gęsiej skórki, czytana w środku dnia - ale niezły styl i brak dygresji sprawiają, że czyta się ją bez wysiłku.
Marta Stasiak