Zimny Frankfurt, brudny Kraków

Choć mamy już kalendarzową wiosnę, widoki za oknem sugerują, że zima tak łatwo nie odpuści. Powieść „Zimowy morderca”, której polska premiera już za kilka dni, jest więc idealną lekturą na ten czas. Zanim jednak przejdę do jej omówienia, kilka słów o autorce: Krystyna Kuhn to niemiecka pisarka, znana przede wszystkim z thrillerów dla młodzieży, między innymi serii „Dolina”. Książka „Zimowy morderca” jest od tej serii wcześniejsza – i z pewnością skierowana do zdecydowanie starszego czytelnika.

Historia opowiedziana w powieści toczy się we współczesnych czasach, ale jej korzenie sięgają okresu drugiej wojny światowej. Mroźną nocą we Frankfurcie zostaje zamordowana Henrietta Winkler, starsza pani, nestorka rodu wpływowych przedsiębiorców budowlanych. Zachowanie sprawcy wskazuje, że działał pod wpływem silnych emocji: staruszka została pobita, wywleczona na mróz i polana wodą, by zamarzła. Zaledwie dzień później ktoś porywa jej prawnuka – i wcale nie żąda okupu. Jedynym śladem, którym podążają prowadzący obie sprawy prokurator Miriam Singer i policjant Henri Liebler, jest przysłane przez porywacza zdjęcie, przedstawiające męża Henrietty w towarzystwie tajemniczego mężczyzny, zrobione w czasie II wojny światowej.

Trzecioosobowa narracja przedstawiająca rozwój śledztwa przeplata się z fragmentami pamiętnika z czasów wojny, którego autorką jest kilkunastoletnia Polka. Zmieniająca się perspektywa czasowa i narracyjna uatrakcyjnia powieść i od początku pozwala nam domyślać się, że przyczyna obecnych zdarzeń tkwi w wojennej przeszłości. Szkoda tylko, że Kuhn bardziej nie rozbudowała fragmentów pamiętnika – ich narratorka wydaje się ciekawą postacią i chętnie poznałabym już bliżej. Mamy jednak w tych partiach książki opis wszystkich wydarzeń istotnych dla akcji, a o to z pewnością chodziło autorce.

„Zimowy morderca” to bardzo ponura powieść. Z kilku przyczyn. Po pierwsze, ważnym tematem jest tu wojna i jej nieustanny wpływ na społeczeństwo – niemieckie i polskie. Kuhn nie próbuje zrzucać odpowiedzialności z nazistów, ale pokazuje, że wydarzenia wojenne mogą wpływać nawet na tych, którzy urodzili się długo po nich. Po drugie: rzecz dzieje się, jak wskazuje tytuł, zimą. We Frankfurcie i Krakowie (bo akcja w pewnym momencie przenosi się do Polski) jest ciemno, zimno, brudno i bardzo nieprzyjemnie. Po trzecie wreszcie: postaci. Główna bohaterka, Miriam Singer, to samotna trzydziestoparolatka. Na zewnątrz: zimna jak skała, twarda pani prokurator, której jedynym celem jest sprawiedliwość, ironicznie zwana „żelazną damą”. W rzeczywistości: samotna, skryta kobieta, która nie ma szczęścia w uczuciach i z obawy przed zranieniem nie chce wyrażać emocji, choć w głębi serca marzy o miłości. I nie tylko ona nie ma szczęśliwego życia: dziennikarz Udo Jost w pogoni za sensacją utracił gdzieś moralność, a Denise Winkler, wnuczka Henrietty i matka porwanego chłopca, jest żoną człowieka, którego nie da się określić żadnym pozytywnym epitetem.

Powieść „Zimowy morderca” jest zbudowana na klasycznym schemacie whodunit. Jako kryminał jest jednak nierówna, bo czytelnika bardziej niż „who” interesuje „why”. Od początku więc połykamy strony, z niecierpliwością próbując się dowiedzieć, co zrobiła Henrietta Winkler, by zasłużyć na tak okropną śmierć. Kiedy jednak, mniej więcej w połowie książki, tropy są na tyle czytelne, że mamy niemal stuprocentową pewność, czym zawiniła starsza pani, tempo spada. I choć niemal do końca powieści nie wiemy, kto zabił (choć oczywiście możemy się tego domyślać), nie czytamy już z takim zaangażowaniem, jak na początku. Powieść ratuje się jednak ponurym klimatem rodem z kryminałów skandynawskich, ciekawymi postaciami i przede wszystkim interesującą fabułą – dlatego, mimo pewnych niedociągnięć, szczerze polecam ją tym, którzy uwielbiają zagadki osadzone w mrocznej przeszłości. Tego w „Zimowym mordercy” nie brakuje.

Ewa Wrona

 

Zimowy morderca
Krystyna Kuhn
Przekład: Małgorzata Słabicka
Wydawnictwo Dolnośląskie
Wrocław 2013

Udostępnij