Okiem bibliotekarza: Spowiedź psa, Dariusz Loranty

„Spowiedź psa. Brutalna prawda o polskiej policji” to lektura, która zadowoli zarówno miłośników kryminału, jak i dokumentu. Kawał doskonałej prozy, mocnej, podlanej sosem brutalizmów; cóż, taka prawda o polskiej policji (i pewnie zresztą nie tylko polskiej). Loranty nie owija w bawełnę, nie bawi się w subtelności językowe, wręcz przeciwnie. Były komisarz policji, jeden z najlepszych polskich negocjatorów, opowiada językiem soczystym, ale przecież prawdziwym. Przy tego rodzaju prozie dokumentalnej język ma niebagatelne znaczenie.

Oto młody chłopak wkracza w wiek dorosły wraz z „nową” Polską. Żyje wówczas jak wielu jego równolatków, próbuje własnej działalności w sektorze budowlanym i transportowym, pomieszkuje w Niemczech, zarabia raz lepiej, raz gorzej, w końcu podejmuje decyzję o powrocie do kraju i szukaniu stabilnej pracy. Mając już prawie 30 lat, Loranty zgłasza się do pracy w stołecznej policji. Jest początek lat dziewięćdziesiątych, a więc w policji zmiany, o których wiemy z rozmaitych źródeł. W 2011 roku, na spotkaniu z cyklu „Literaci kontra zawodowcy”, które rokrocznie odbywa się w ramach Międzynarodowego Festiwalu Kryminału, wrocławscy kryminalni zapytani o to, który polski serial sensacyjny najbardziej przypomina im codzienną pracę, odpowiedzieli, że „Glina”. Mistrz Pasikowski w swoich filmach stara się pokazać tę policyjną rzeczywistość w jak najbardziej realistyczny sposób. To na pewno nie jest praca dla delikatnych chłopców. Nadkomisarz Dariusz Loranty nie jest nadwrażliwcem, jest twardy, ale może nie od razu tak było. Opowiada o swoim pierwszym, bezpośrednim zetknięciu ze śmiercią: denatka była młodą kobietą. Z tych pierwszych oględzin zwłok policjant pamięta szok, jakiego doznał, kiedy musiał jej dotknąć. Wspomina, że w pewnym momencie nie widział nic, jakby zapadła ciemność. Znany policyjny negocjator z bolesną szczerością opowiada o swojej pracy, o kolejnych sprawach, o tym, jak praca zawodowa wpłynęła na jego życie osobiste, o szkoleniach, o trudnych relacjach służbowych i o tym, że nie zawsze o wynikach decydują umiejętności, czasem… układy. O sprawach, w które zamieszani byli policjanci, o alkoholu „znikającym” z policyjnego depozytu, wyprawach do burdelu nie tylko w celach zawodowych, o tajemnicach zawodu niedostępnych dla zwykłego śmiertelnika, który w policjancie chce widzieć stróża prawa, a to nie zawsze wychodzi – wszak glina to tylko człowiek, który jak każdy z nas posiada rozmaite słabości. Negocjator musi być przekonujący, to jemu przypada najważniejsza rola przekonania potencjalnego samobójcy, że jednak warto żyć. To on musi negocjować z porywaczami w taki sposób, by nie krzywdzili ofiary, na jego barkach spoczywa odpowiedzialność za czyjeś życie, niewyobrażalna odpowiedzialność. Nadkomisarz Loranty jest już na policyjnej emeryturze, od nikogo niezależny zawodowo może sobie pozwolić na szczerość – i ta szczerość przeraża. Domyślamy się, że policjant nieraz działa na granicy prawa i rozgrzeszamy go, jak nadkomisarza Lorantego, gdy opowiada o sprawie, w której miał do czynienia z młodocianymi mordercami. Ta przerażająca historia dotyczy chłopca, który swojego pierwszego morderstwa dokonał, mając zaledwie 13 lat – zabił wówczas dziewięciolatka. Ta sprawa wypłynęła przy okazji innego zabójstwa, którego dokonał, mając lat 15.Czy można się dziwić, że policjant przesłuchujący młodocianego mordercę chce za wszelką cenę poznać prawdę i udowodnić winę? W końcu mu się to udało: nastolatek wskazał również miejsce ukrycia zwłok. To wprawdzie stary banał , ale jaki prawdziwy: kto paprze się w błocie, musi się przy okazji ubrudzić.

Opowieści nadkomisarza Dariusza Lorantego świadczą dobitnie o jednym: praca w policji kryminalnej jest ciężka, niewdzięczna i wymaga niesamowitej odporności psychicznej. Domyślamy się tego, ale i tak warto poczytać.

Udostępnij