Cena sukcesu

Joanna Opiat-Bojarska debiutowała w 2011 roku powieścią na poły autobiograficzną – „Kto wyłączy mój mózg?” to zapis walki z chorobą i paraliżem ciała, które niegdyś dotknęły pisarkę. Później przyszedł czas na powieści kryminalne. „Bestseller” to już trzeci tom w cyklu, którego bohaterami są poznańscy policjanci Przemysław Burzyński i Michał Majewski. Burza i Młody po raz pierwszy pojawili się w powieści „Gdzie jesteś, Leno?”, gdzie wyjaśniali sprawę zaginięcia studentki. Później wrócili w „Koneserze”, opowieści o seksbiznesie i czerwonym rynku. Teraz w „Bestsellerze” zajmują się… no właśnie, czym?

Talent show to hasło, które zna chyba każdy współczesny Polak. Niekoniecznie dlatego, że sam je ogląda – ale kto nie słyszał o programach, których oficjalnym założeniem jest wypromowanie utalentowanych, a nieznanych dotąd szerszej publiczności osób? Z tego właśnie punktu wychodzi Opiat-Bojarska w „Bestsellerze”. Otóż Emilia Sienkiewicz, postać, wokół której kręci się akcja tej powieści, jakiś czas temu wzięła udział właśnie w talent show. Tym razem jednak jego bohaterami nie byli tancerze czy piosenkarze, a… aspirujący pisarze. Grupa osób z literackimi ambicjami, których największym marzeniem jest wydanie książki. Emilia wygrała program, jej książka została wydana i odniosła czytelniczy sukces. Niebawem ma się ukazać druga powieść jej autorstwa, kiedy kobieta zostaje odnaleziona martwa we własnym mieszkaniu. Początkowo czytelnikowi może się wydawać, że doskonale wie, o co chodzi: złodziej włamał się do mieszkania, a przyłapany na gorącym uczynku – spanikował i zabił. Tylko czy na pewno to tak prosta historia?

Śledztwo w jej sprawie prowadzą, jak już wspominałam, Burza i Młody. Autorka zestawia ich na zasadzie przeciwieństw:

Michał zawsze pozwalał sobie na „czucie”, zanim przystąpił do analizy faktów. Otwierał się na wszelkie bodźce. Dopiero potem zaczynał chłodno myśleć. Wnioski zawsze zestawiał ze swoimi odczuciami. I co gorsza, bardziej wierzył tym odczuciom niż faktom.

Przemysław był zbyt stary, by wierzyć w takie sztuczki i ufać subiektywnym wrażeniom. Dlatego dokładnie analizował fakty, zadawał niewygodne pytania i sprawdzał hipotezy.

Ścieranie się poglądów i metod, ale też wzajemne dopełnianie – tak wygląda współpraca Burzy i Młodego. Burzliwa współpraca, nomen omen. Nie tylko dlatego, że Burza ma aktualnie problemy rodzinne (a sytuacji nie ratuje wcale fakt, że Młody romansuje z byłą żoną swojego partnera). Największym problemem jest tu chyba brak konkretnych tropów, których mogliby złapać się policjanci. Próbują dojść do prawdy o życiu ofiary, badają kolejne wątki, ale wszystkie okazują się ślepymi uliczkami. Dlatego w pewnym momencie zaczynają kręcić się w kółko, bez pomysłu na rozwiązanie. A naciski opinii publicznej (wszak zamordowana była celebrytką) wcale im nie pomagają.

W tym miejscu muszę przyznać, że nie przekonały mnie sylwetki bohaterów tej powieści, ba – nikt tu nie wzbudził mojej sympatii. Na szczęście sytuację ratuje fabularny pomysł, który sprawia, że „Bestseller” to emocjonująca lektura. Myślałam, że literackie show to licencia poetica Opiat-Bojarskiej i tak daleko telewizja jeszcze nie zaszła – a potem ze zgrozą dowiedziałam się (z końcowych podziękowań), że zorganizowano coś takiego we Włoszech. Pozostaje mieć nadzieję, że moda nie dotrze do Polski… Wielki plus należy się też autorce za prześmiewcze pokazanie pracy wydawnictwa – ludzie znający ją od wewnątrz na pewno odnajdą w tym obrazku w krzywym zwierciadle trochę podobieństw. A może: niepokojąco dużo podobieństw?

Podoba mi się także sposób narracji. Opiat-Bojarska nie tworzy w tej materii nowych rozwiązań. Wykorzystuje klasyczną, trzecioosobową narrację, by pokazać wydarzenia z perspektywy różnych bohaterów (a jest ich naprawdę wielu – autorka wprowadza mnóstwo postaci dopełniających opisywaną historię, na szczęście jednak nie jest ona na tyle skomplikowana, by czytelnik się pogubił). Ta klasyczna narracja jest przerywana protokołami przesłuchań oraz fragmentami pisanymi w pierwszej osobie. Kto jest ich autorem? Czyżby Emilia Sieniewicz? Ale jak, skoro ona nie żyje? A może to wtręty z przeszłości? Albo jeszcze coś innego? To właśnie te fragmenty budzą w czytelniku najwięcej zaciekawienia, a to przecież główny cel autora powieści kryminalnych.

Wielbiciele kryminałów powinni być zadowoleni: znajdą w „Bestsellerze” ciekawe zwroty akcji, wartkie tempo, interesujące zakończenie, a nade wszystko: oryginalny fabularny pomysł. A przy okazji autorka nie omieszkała przemycić kilku gorzkich refleksji na temat granic marketingu i mierzenia wartości człowieka pieniędzmi. Bo przecież w telewizyjnym „Bestsellerze” nie chodziło o to, by wygrał człowiek najbardziej utalentowany, a osoba, na której telewizja zarobi najwięcej. I z tą myślą Was zostawiam.

Udostępnij